صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/03/06
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر جهرم
موضوع
اثر عندالاستطاعه بودن مهریه در بازداشت زوج
پرسش
آیا در حالتی که مهریه عندالاستطاعه باشد، امکان اعمال ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی وجود دارد؟ (بار اثبات عدم استطاعت بر عهده زوج است یا صرف عدم دستیابی به اموال به معنای عدم استطاعت است)
نظر هیات عالی
در صورتی که حکم پرداخت مهریه از سوی دادگاه صادر شده باشد، ذکر عندالاستطاعه بودن مهریه در سند نکاحیه در این حالت تاثیری در اجرای حکم قطعی دادگاه و ضمانت اجرای مربوط به اجرای آن ازجمله اعمال مفاد ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی محکوم‌علیه ندارد. البته در صورت طرح دعوای اعسار، مفاد ماده 7 قانون یاد شده باید لحاظ شود.
نظر اکثریت
وقتی مهریه با وصف عندالاستطاعه، مورد توافق زوجین قرار گرفته است، بی‌شک برای آن اثر در نظر گرفته شده است و لذا باید تفاوتی میان آن با حالتی که عندالمطالبه می‌باشد قائل شد و از این جهت امکان اعمال ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی بدون آنکه ایسار زوج مورد اثبات قرار گرفته باشد، وجود ندارد؛ بنابراین بعد از صدور اجراییه چنانچه زوجه نتوانست مال معرفی نماید و قصد اعمال حبس داشت، ابتدا باید با طرح دعوی، ایسار و قدرت پرداخت زوج را اثبات نماید و پس از آن در صورتی که زوج از پرداخت استنکاف نمود، امکان بازداشت وی وجود دارد.
نظر اقلیت
اینکه مهریه بین طرفین با وصف عندالاستطاعه در نظر گرفته شده باشد، لزوماً به این معنا نیست که قانون هم برای آن آثار متفاوت در نظر بگیرد؛ علاوه بر آنکه وجود تفاوت ضرورتاً به معنای تفاوت در نحوه اعمال ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی نیست. اگرچه در مرحله بررسی وضعیت اعسار ممکن است با توجه به عدم وجود حالت دارایی و امثال آن اصل بر عدم استطاعت فرض شود و در مورد اعسار زوج رای صادر گردد؛ اما این موضوع در اجرای احکام مدنی قابل بررسی نیست و لذا اگر زوج مدعی است که قدرت و استطاعت پرداخت مهریه را ندارد، باید در مرحله دادرسی مهریه طرح دعوی اعسار نماید یا نهایتاً پس از صدور اجراییه در این خصوص اقدام نماید و از بازداشت خود جلوگیری نماید و اگر در این خصوص اقدام ننماید و در قبال صدور حکم و اجراییه به پرداخت مهریه سکوت نماید و دعوی اعسار را مطرح نکند، اذعان به وضعیت الزام وی به پرداخت را خواهد داشت و باید بازداشت نسبت به وی اعمال گردد و وجاهتی ندارد که محکوم‌له علاوه بر اثبات و محکومیت طرف مقابل به پرداخت ملزم به طرح دعوی ایسار نیز گردد.
نظر ابرازی
در حالت عدم استطاعت، اساساً نباید حکم به پرداخت صادر شود؛ درواقع وضعیت استطاعت پرداخت مهریه باید قبل از صدور حکم به پرداخت مهریه، در محکمه مورد توجه و بررسی قرار گیرد و ادله در این خصوص ارزیابی شود تا اگر زوج قدرت پرداخت مهریه ندارد حکمی در مورد پرداخت صادر نشود و در این صورت این بحث که در مرحله اجرا زوج قدرت پرداخت نداشته و جلب شود یا خیر پیش نخواهد آمد و درواقع صدور حکم به پرداخت مهریه و ورود پرونده به اجرای احکام به معنی استطاعت زوج خواهد بود و با استنکاف وی امکان حبس فراهم خواهد شد.