ادعای مالکیت نسبت به ملک فاقدسابقه ثبتی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1394/05/03
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر ورزقان

موضوع

ادعای مالکیت نسبت به ملک فاقدسابقه ثبتی

پرسش

شخصی با ادعای مالکیت نسبت به یک قطعه زمین دادخواست خلع ید علیه متصرف تقدیم نموده است در حالی‌که ملک مورد ادعا سابقه ثبت ندارد. اکنون نحوه رسیدگی به دعوا چگونه است و دادگاه چه تصمیمی باید اتخاذ کند؟

نظر هیئت عالی

مالکیت افراد نسبت به اراضی مورد ادعا محدود به ثبت آن در دفتر املاک نیست بلکه بر حسب مقررات ماده 35 قانون مدنی تصرف به عنوان مالکیت دلیل مالکیت است مگر آن‌که خلاف آن به اثبات برسد.
بنابراین، اگر ملک متصرفی کسی مورد تجاوز و واقع شود ولو این‌که اقدام به ثبت آن نکرده باشد می‌تواند دادخواستی علیه غاصب به خواسته خلع ید به دادگاه تقدیم کند.
در صورتی‌که دلایل اقامه شده از طرف وی کافی و مالکیت وی نزد دادرس دادگاه به اثبات برسد مانعی برای صدور حکم به خلع ید غاصب نیست و این تصمیم تعارضی با رأی وحدت رویه شماره 672 مورخ 1/10/83 هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور ندارد.

نظر اکثریت

طبق رأی وحدت رویه شماره 672 مورخ 1383/10/1 خلع ید از اموال غیرمنقول فرع بر مالکیت است. بنابراین، طرح دعوای خلع ید از زمین، قبل از احراز و اثبات مالکیت قابل استماع نیست. آنچه از رأی وحدت رویه مذکور استفاده می‌شود این است که تنها احراز مالکیت کافی نیست بلکه خواهان قبل یا همزمان با طرح دعوای خلع ید باید دادخواست اثبات مالکیت هم مطرح نماید و اگر دعوای اثبات مالکیت مطرح نکرده باشد طرح دعوای خلع ید منطبق بر قانون نیست و باید قرار عدم استماع دعوا صادر گردد و در واقع حکم دادگاه مبنی بر اثبات مالکیت جایگزین مالکیت رسمی خواهان می‌گردد و شرط صدور رأی برای خلع ید تحقق پیدا می‌کند.

نظر اقلیت

برای خلع ید، مالکیت رسمی خواهان شرط است ولی در املاک غیرمنقولی که سابقه ثبت ندارد چنین شرطی لازم نیست همین اندازه که مالکیت خواهان محرز باشد، دادگاه رأی بر خلع ید صادر می‌کند و حتی اگر مالکیت مورد اختلاف نباشد تقدیم دادخواست اثبات مالکیت لازم نیست و احراز مالکیت خواهان کفایت می‌کند.