تاریخ نظریه: 1402/03/16
شماره نظریه: 7/1401/1203
شماره پرونده: 1401-1/7-1203ع
استعلام:
چنانچه در اجرای ماده 12 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب 1400، سهمیه‌ای جهت خرید خودرو به شخصی (مادر پس از تولد فرزند دوم) اختصاص یابد و شخص موصوف پیش از فرا رسیدن موعد تحویل خودرو حواله آن را به شخص ثالثی واگذار کند، خواهشمند است به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
الف) آیا حواله تعلق‌گرفته به مادر امتیازی به جهت داشتن شرایط خاص محسوب می‌شود؟
ب) آیا فروش حواله به قیمت بازار آزاد (با این توضیح که شخص دریافت‌کننده امتیاز صرفاً قیمت کارخانه را که بسیار کمتر از قیمت بازار آزاد می‌باشد، به شرکت خودروساز پرداخت کرده است) سوء استفاده یا تحصیل مال فاقد مشروعیت قانونی است؟
پ) آیا رفتار ارتکابی مشمول ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مصوب 1367 یا بزه دیگری می‌شود؟
توضیح آن‌که طبق اعلام اولیه شرکت خودروساز و شرایط درج شده در حواله، فروش حواله مذکور پیش از تحویل خودرو ممنوع و برخلاف توافق و شرایط قرارداد پیش‌فروش است.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
مقصود از صدر ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مصوب 1367، مبنی بر این‌که «هر کس به نحوی از انحاء امتیازاتی را که به اشخاص خاصی به جهت داشتن شرایط مخصوص تفویض می‌گردد... در معرض خرید و فروش قرار دهد»، مجازات کسی است که در تخصیص امتیازات مخصوص توسط مراجع رسمی به افراد واجد شرایط، ایجاد اختلال کرده و این امتیازات را خرید و فروش می‌کند؛ اما این ماده شامل افراد واجد شرایطی که آن امتیازات را مطابق مقررات قانونی دریافت کرده‌اند و در حالی که استفاده از آن قائم به شخص نیست؛ آن امتیازات را به افراد دیگر واگذار می‌کنند، نمی‌شود. بر این اساس، در فرض سوال، چنانچه در واگذاری خودرو به مادر تکلیف موضوع ماده 12 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب 1400، عدم واگذاری حواله خودرو در مدت معین شرط شده باشد، صرف نظر از قانونی بودن یا نبودن این شرط؛ واگذاری به ثالث صرفاً تخلف از شرط محسوب و امری حقوقی است و عمل مرتکب فرض سوال، فاقد وصف کیفری است و از شمول ماده 2 قانون صدرالذکر نیز خروج موضوعی دارد.