صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/02/03
برگزار شده توسط: استان البرز/ شهر کرج
موضوع
اقامه قسامه برای افراد غیر رشید
پرسش
در صورت تحقق لوث و غیر رشید بودن مجنی علیه (17 ساله) اقامه قسامه با چه کسی می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
غیر رشید بودن مانع اقامه قسامه از سوی وی که از جمله دلائل اثبات جنایت است نمی‌باشد موضوع تصرف در مال مفروض به اثبات و استیفاء دیه موضوعیت خواهد داشت.
نظر اتفاقی
مستفاد از ماده 202 قانون مجازات اسلامی از جمله شرایط نفوذ سوگند، بلوغ حالف در زمان ادای سوگند است و رسیدن به سن رشد ضروری نیست و به استناد ماده 210 قانون مورد اشاره با صغر سن، سوگند قابل ترتیب اثر نیست. به استناد ماده 339 همان قانون، در باب قسامه کلیه شرایط لازمه برای سوگند مذکور در فصل چهارم از بخش پنجم کتاب اول قانون مجازات اسلامی لازم الرعایه است. بنابراین، صغیری که در زمان ادای سوگند بالغ شده است، با حصول سایر شرایط قانونی می‌تواند سوگند یاد کند لیکن چنان چه مجنی علیه صغیر یا مجنون باشد با عنایت به مواد قانونی فوق الذکر و نیز مفهوم مواد 340- 331- 329 قانون مجازات اسلامی که علم اداء کننده سوگند را بر آن چه، بر آن سوگند یاد می کند اعم از اصل ارتکاب جنایت و نوع جنایت و شرکت و مباشرت درآن لازم دانسته، به عبارات صغیر و مجنون اعتبار و اعتمادی نیست لذا کسی که قسم می خورد باید در زمان اجرای قسم عاقل و بالغ و متوجه صحت اظهارات خود باشد هر چند که اتفاق در زمان صغر وی رُخ داده باشد و در خصوص این که آیا قسم ولی قهری طفل کفایت می کند یا خیر، قانون مجازات اسلامی ساکت است و قول مشهور فقهای معاصر از جمله آیات عظام خویی، تبریزی، اردبیلی، صافی گلپایگانی، خامنه ای و مکارم شیرازی حلف ولی قهری را (توام با علم وجزم) به همراه دیگران در باب قسامه به جای طفل یا مجنون کافی و موجب ثبوت دیه دانسته اند اما اگر متهم صغیر یا مجنون باشد، سوگند آنان غیرقابل ترتیب اثر بوده و نمی‌توان ولی قهری را به جای آنان سوگند داد و مرجع قضایی باید بر اساس سایر دلایل و قرائن رای مقتضی را اتخاذ نماید مگر این که مجنی علیه مدعی علم ولی قهری ِمتهم به ارتکاب جنایت از ناحیه مولی علیه وی باشد که در صورت انکار او، مدعی می‌تواند ولّی را بر نفی علم قسم دهد.