تاریخ نظریه: 1396/08/17
شماره نظریه: 7/96/1888
شماره پرونده: 1016-219-96
استعلام:
با عنایت به اینکه حسب صراحت ماده 281 قانون مجازات اسلامی سارقانی که دست به سلاح ببرند و موجب سلب امنیت مردم شوند محاربند و با عنایت به اینکه هر نوع سرقت مسلحانه قطعاً موجب سلب امنیت جامعه و مردم می‌گردد (به همین دلیل سرقت دارای جنبه عمومی است) و با عنایت به اینکه ماده 281 قید و شرط دیگری ندارد حال سوال آن است که:
با تصویب ماده 281 قانون مجازات اسلامی در تاریخ 1/3/92 آیا مواد 651 و 652 و 654 قانون تعزیرات مصوب 1375 نسخ گردیده اند یا خیر؟ (توضیحاً آنکه مواد فوق همگی در خصوص مجازات سرقت مسلحانه است و تاریخ تصویب آنها مقدم بر تاریخ تصویب ماده 281 قانون مجازات اسلامی است.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
ماده 281 قانون مجازات اسلامی 1392 در مقام بیان یکی از مصادیق محاربه است و سلب امنیت مردم و راه‌ها و نیز بکار بردن اسلحه، دوشرط تحقق این جرم به‌عنوان حد است. درحالی‌که مواد 651، 652 و 654 قانون مجازات اسلامی 1375، راجع به سرقت‌های مسلحانه‌ای است که شرایط محاربه موضوع ماده 281 را ندارد و از نوع تعزیری هستند و عبارات بکار رفته در ماده 651 «هرگاه سرقت جامع شرایط حد نباشد...» یا در ماده 653 «در صورتی که عنوان محارب بر او صادق نباشد....» و «در صورتی که بر حامل سلاح عنوان محارب صدق نکند» در ماده 654 قانون مجازات اسلامی 1375، دلالت به همین امر دارد. بنابراین، ارکان و شرایط تحقق جرائم موضوع مواد مذکور، متفاوت از هم هستند و ماده 281 قانون صدرالذکر با مواد 651، 652 و 654 قانون اخیرالذکر تعارضی ندارد تا ناسخ این مواد باشد. هرکدام از مواد مذکور در جای خود، مورد استناد و اعمال قرار می‌گیرند.