صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1381/08/16
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر شبستر
موضوع
امکان استفاده از اثر انگشت به جای مهر در اسناد تجاری
پرسش
آیا امضا در اسناد تجاری مانند چک موضوعیت دارد یا طریقت به عبارت دیگر می‌توان در چک به جای امضا از اثر انگشت استفاده کرد؟
نظر هیئت عالی
هر چند از مقررات مواد 223 و 309 و 311 قانون تجارت و مواد 3 و 4 قانون صدور چک مصوب سال 1355 و اصلاحیه‌های بعدی آن به ظاهر چنین استنباط می‌شود که برات و سفته باید به امضا و یا مُهر، دهنده برات، سفته و چک، به امضای صادرکننده آن برسد، نظر به این‌که مفاد ماده 226 قانون تجارت، در مقام احصای شرایط اساسی تنظیم برات، موارد هفتگانه‌ای را ذکر کرده که در صورت فقدان هر یک از آن شرایط، برات مشمول مقررات راجع به اسناد تجارتی نیست و ذکری از امضا یا مُهر برات و همچنین قید کلمه برات روی ورقه نکرده است و از آن‌جا که مراد و منظور از امضا یا مُهر اسناد تجارتی، قبول تعهد بر پرداخت به موقع مبلغ مندرج در آن اسناد بوده و به لحاظ این‌که در عرف جامعه ما اثر انگشت هم متضمن این معناست و ذکر عبارت امضا یا مُهر از باب وجه غالب بوده است، به نظر می‌رسد در صورتی‌که اسناد تجارتی دارای اثر انگشت به جای امضا باشند، باز هم قواعد و مقررات قانون تجارت بر آن‌ها حاکم است
نظر اتفاقی
مطابق ماده 223 و 308 قانون تجارت برات و سفته به امضا یا مُهر برات‌دهنده یا صادرکننده سفته و برابر ماده 311 قانون مرقوم چک باید با امضا صادرکننده باشد. لذا چنان‌چه صادرکننده به جای امضا اثر انگشت خود را ذیل اسناد مرقوم زده باشد سند موصوف را نمی‌توان سفته یا برات یا چک تلقی نمود. دارنده نمی‌تواند از مزایای قانون تجارت بهره‌مند گردد بلکه می‌توان به عنوان یک سند مدنی تعهد‌آور تلقی کرد.