صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1395/06/18
برگزار شده توسط: استان البرز/ شهر کرج
موضوع
قابل اعتراض بودن گزارش اصلاحی
پرسش
آیا گزارش اصلاحی قابل اعتراض است؟
نظر هیئت عالی
با توجه به اینکه ماهیت گزارش اصلاحی، توافق و قراردادی است که حسب مورد ممکن است در قالب یکی از عقود معین یا نامعین (عهدی یا تملیکی) سازش شود و پس از تنظیم آن در دادگاه مطابق ماده 184 قانون آیین دادرسی مدنی همانند سایر احکام قطعی محاکم قابلیت اجرا دارد و از سوی طرفین و قائم مقام آنان لازم الاتباع است و در صورتی که طرفین شخص ثالث متضرر از گزارش اصلاحی باشند تحت عنوان ابطال گزارش اصلاحی می‌توانند طرح دعوی نموده و حق مورد ادعای خود را پیگیری نمایند.
نظر اکثریت
بنا به چند دلیل قابل اعتراض است و رای تصور می‌شود:
1- ماده 184 قانون آیین دادرسی مدنی بیان داشته که دادگاه ختم رسیدگی را اعلام و مبادرت به گزارش اصلاحی می‌نماید، بنابراین همچون صدور رای که ختم رسیدگی را اعلام می داریم، در ماده مذکور ختم رسیدگی اعلام می‌شود و از طرفی دیگر باید یکی از عناوین حاکم بر تصمیمات دادگاه را بر گزارش اصلاحی اطلاق نمود.
2- اگر گزارش اصلاحی را رای قلمداد نکنیم و در متن آن سهو قلم پیش بیاید، دیگر توسط قاضی رسیدگی کننده قابل اصلاح نمی‌باشد چرا که برابر ماده 309 ق آ.د.م تنها سهو قلم در رای را می توان اصلاح کرد.
3- همانطور که در قانون آیین دادرسی مدنی اعتراض ثالث و اعاده دادرسی نسبت به گزارش اصلاحی پذیرفته است، بنابراین وحدت ملاک گزارش اصلاحی نیز قابل تجدید نظر خواهی است.
4- ممکن است پس از صدور گزارش اصلاحی مشخص شود که گزارش مذکور خلاف توافقات و مذاکرات تنظیم شده است و چه بسا قاضی نیز به این اشتباه واقف باشد و تصور بر عدم امکان و تجدید نظرخواهی ایجاد مشکل نماید.
نظر اقلیت
1- گزارش اصلاحی قابل اعتراض نیست چون رای تلقی نمی شود.
2- در مقام پاسخ به استدلال سوم نظر الف باید گفت بحث معترض ثالث جدای از طرفین پرونده است، بدیهی است کسی که در هنگام تنظیم سازش نامه حضور و دخالت نداشته است می‌تواند به عنوان معترض ثالث اعتراض خود را به دادگاه تقدیم نماید.
3- گزارش اصلاحی به طور معمول دربردارنده تعهدات متقابل اصحاب پرونده است حال اگر گزارش اصلاحی را قابل تجدید نظر خواهی بدانیم و مرجع تجدید نظر آن را نقض نماید، این امر دخالت بر حاکمیت اراده اصحاب پرونده می‌باشد.
4- در مقام پاسخ به استدلال چهارم نظر الف اینگونه باید پاسخ داد که عدم امکان تجدید نظر خواهی گزارش اصلاحی نه اینکه تحت هر شرایطی قابل اجرا باشد بلکه می توان بر اساس قواعد عمومی قراردادها ابطال آن را از مرجع صالح خواست لذا دعوی به خواسته ابطال گزارش اصلاحی مسموع می‌باشد.
5- گزارش اصلاحی توافقی است بین اصحاب پرونده که بعضاً اصحاب در آن اقرار می نمایند و برابر تبصره ماده 331 از ق آ.د.م رای که مستند به اقرار باشد قطعی و غیر قابل اعتراض است.
6- ماده 30 قانون شوراهای حل اختلاف
7- نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه به شماره 704/7 مورخ 1384/2/10 گزارش اصلاحی یا سازش نامه که از دادگاه صلاحیت دار صادر می‌شود غیر قابل اعتراض و تجدید نظر است.