صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1388/11/09
برگزار شده توسط: استان البرز/ شهر کرج
موضوع
ماهیت مبلغی به عنوان حق پشیمانی در قرارداد
پرسش
آیا قرار دادن مبلغی به عنوان واقولی یا حق پشیمانی در قرارداد بدون تعیین مدت، ماهیتاً خیار شرط تلقی می‌شود تا مقررات ماده 401 قانون مدنی اعمال شود یا قصد متعاملین از قرار دادن این بند در قرارداد اعمال خیار شرط نبوده، صرفاً جهت تحکیم قرارداد است؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (2) مدنی: کشف اراده، قراردادی است و تفسیر قرارداد تابع مجموع نکاتی است که در هر عقد وجود دارد لذا احراز شرط تحکیمی یا خیار شرط و مانند آن تابع توافق قراردادی و اصول حاکم بر تفسیر قراردادها می‌باشد. بنابراین، اتفاق‌نظر مورد تأیید است.
نظر اتفاقی
ابتدا باید قصد متعاملین از گنجاندن این مطلب در قرارداد روشن شود. اگر با توجه به اظهارات شهود و مفاد قرارداد مشخص شود که قصد طرفین اعمال خیار شرط بوده است، در این‌صورت مشمول ماده 399 قانون مدنی می‌باشد. در صورت عدم قید مدت، طبق ماده 401 قانون مدنی، حکم بر بطلان شرط و بیع صادر می‌گردد. لیکن در غیر این‌صورت و در حالت عادی، چون معمولاً در قراردادها اسقاط کافه خیارات قید می‌شود و برای حق پشیمانی مدت تعیین نمی‌شود، به نظر می‌رسد قراردادن حق پشیمانی به منظور تحکیم قرارداد بوده و خیار شرط تلقی نمی‌شود؛ لذا عدم قید مدت نیز باعث بطلان معامله نخواهد شد. به علاوه، اصل بر لزوم قراردادهاست و در صورت تردید، خیار اعمال نمی‌شود.