صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/11/17
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر محمود آباد
موضوع
حکم به رفع اقدام یا فعالیت تهدیدآمیز علاوه بر حکم به مجازات حبس در جرایم بهداشتی و زیست محیطی
پرسش
آیا دادگاه کیفری می‌تواند علاوه بر تعیین مجازات حبس برای شخص حقیقی متهم به تهدید علیه بهداشت عمومی از طریق دفع غیربهداشتی فاضلاب (موضوع ماده 688 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375) به درخواست اداره اعلام کننده جرم، حکم به رفع اقدام یا فعالیت تهدیدآمیز نیز صادر نماید؟ (توضیح آنکه نماینده اداره اعلام کننده جرم بیان داشته است: در برخی موارد با وجود آنکه اشخاص حقیقی به مجازات قانونی حبس یا جایگزین آن، محکوم شده اند و یا مجازات در مورد آنها در حال اجراست اما با وجود اخطار سابق اداره مربوطه، نسبت به رفع وضعیت تهدیدآمیز، اقدامی ننموده‌اند و نوع اقدام یا فعالیت تهدیدآمیز نیز به گونه ای است که در مورد آن، پلمپ مکان نیز متصور نمی‌باشد. در واقع از نظر اداره اعلام کننده جرم، صرف صدور حکم به مجازات حبس، ملازمه ای با رفع وضعیت تهدید آمیز ندارد و در برخی موارد کمک چندانی به رفع وضعیت تهدیدآمیز نمی‌کند.)
نظر هیات عالی
نظریه اتفاقی قضات محترم دادگستری شهرستان محمود آباد موجه و مورد تایید است. ضمناً اضافه می‌شود چنانچه اقدام یا فعالیت تهدید آمیز از مصادیق اعمال مقررات ماده 105 قانون کار و تبصره های آن و یا موارد مذکور در قوانین خاص باشد، مقامات قضایی یا اجرایی ذی ربط، باید به وظیفه قانونی خود در رفع مخاطرات مربوطه عمل نمایند.
نظر اتفاقی
در جرایم موضوع ماده 688 قانون مجازات اسلامی تعزیرات، به چند علت، دادگاه نمی‌تواند حکم به رفع اقدام یا فعالیت تهدیدآمیز صادر نماید؛ 1- طبق ماده 688 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات مصوب 1375)، دادگاه کیفری در این موارد فقط مکلف به صدور حکم به مجازات حبس است و نمی تواند شخص متهم را به جز مجازات حبس به چیز دیگری محکوم نماید؛ در صورتی که چنین کند برخلاف اصل قانونی بودن جرم و مجازاتها عمل کرده است. 2- در این موارد دادگاه مستندا به ماده 23 قانون مجازات اسلامی (1392) نیز نمی تواند به عنوان مجازات تکمیلی وی را به رفع اقدام یا فعالیت تهدیدآمیز محکوم نماید؛ زیرا مجازاتهای تکمیلی مقرر در این ماده، جنبه حصری دارند و در میان آنها رفع اقدام یا فعالیت اشخاص حقیقی در خصوص یک موضوع، پیش بینی نشده است. 3- اداره اعلام کننده جرم تنها در موردی که موضوع مصداق « امور خدماتی یا تولیدی » باشد در مرحله تحقیقات مقدماتی می‌تواند از سازکار قانونی مندرج در ماده 114 قانون آیین دادرسی کیفری (جلوگیری از فعالیت مضر به سلامت، به دستور بازپرس و با اطلاع دادستان)، بهره گیرد. 4- اگر اداره اعلام کننده جرم، از طریق ساز و کارهای قانونی (اخطار، پلمپ یا ساز کار ماده 114 قانون آیین دادرسی کیفری) نتوانست وضعیت تهدیدآمیز را بر طرف کند در برخی موارد می‌تواند بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، دادخواست حقوقی رفع مزاحمت بدهد.