صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/10/18
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر محلات
موضوع
صدور چک از حساب مسدود با علم و اطلاع
پرسش
فرد «الف» با علم به بسته بودن حساب خود اقدام به صدور چک و خرید اموال از آقای «ب» می‌نماید؛ آیا صدور چک از حساب مسدود توسط فرد «الف» مانور متقلبانه موضوع جرم کلاهبرداری محسوب می‌گردد یا موضوع مشمول ماده 10 قانون چک می‌باشد؟ آیا خرج کردن چک‌های فاقد اعتبار و مسروقه و خرید مال در قبال آن کلاهبرداری محسوب می‌گردد؟
نظر هیات عالی
سوال اول؛ نظریه اتفاقی قضات محترم دادگستری شهرستان محلات موجه و مورد تائید است.
سوال دوم؛ انجام معامله (خرید مال) با دادن چک مسروقه و با وجود علم به مسروقه بودن آن از مصادیق مانور متقلبانه به منظور بردن مال غیر محسوب می‌شود و لذا مشمول مجازات کلاهبرداری است؛ لکن خرج کردن چک مسدودی (غیر قابل پرداخت) با فرض اصالت و صحت آن مشمول بزه کلاهبرداری نمی‌باشد و حسب مورد تحت عناوین صدور چک از حساب مسدود، چک پرداخت نشدنی (چنانچه از سوی صادر کننده خرج شود) قابل تعقیب است و نسبت به ثالث (ظهرنویس) صرفاً جنبه حقوقی دارد.
نظر اتفاقی
قسمت اول سوال، مشمول عنوان کلاهبرداری نیست و موضوع مشمول ماده 10 قانون صدور چک محسوب می‌گردد. درست است که صدور چک از حساب مسدود با علم به مسدود بودن حساب یک نوع مانور متقلبانه محسوب می‌گردد، ولیکن قانون گذار موضوع را تخصیص زده و از عنوان عام کلاهبرداری خارج نموده است. در خصوص قسمت دوم سوال؛ صرف دادن چک‌های مسروقه و چک‌های مسدودی عنوان کلاهبرداری را ندارد؛ حتماً باید مانور متقلبانه صورت پذیرد تا موضوع مشمول عنوان کلاهبرداری قرار گیرد. البته برخی معتقدند خرج کردن چک‌های مسروقه و فاقد اعتبار استفاده از وسایل متقلبانه محسوب و در صورت بردن مال موضوع مشمول عنوان کلاهبرداری قرار می‌گیرد.