تاریخ نظریه: 1395/11/20
شماره نظریه: 7/95/2984
شماره پرونده: 1222-100-95
استعلام:
س1- قید کلمه معاملات در تبصره ماده 19 قانون کارشناسان رسمی مصوب 81 شامل مواردی همچون ارزیابی ملک در مورد اعطای وام در قالب یکی از عقود اسلامی و قانون مدنی (مضاربه و...) و نیز فروش اقساطی نیز می‌باشد یا خیر؟ و اصولاً مصادیق آن چه می‌باشد.
س2- آیا نظریه ابرازی کارشناس درباب ارزیابی بالحاظ مفاد تبصره ماده 19 قانون مرقوم تا شش ماه دارای اعتبار بوده یا خیر؟ و اصولاً با توجه به وجود رکود و نوسانات اقتصادی، نظریه ابرازی کارشناس در باب ارزیابی املاک بعد ازگذشت چه مدت قابل اعتراض بوده و آیا مقید به مهلت می‌باشد یا خیر؟ و مستند آن چه می‌باشد.
س3- قید عبارت هرگاه کارشناس رسمی.. در اظهار عقیده کتبی خود راجع به امر کیفری و یا حقوقی تمام ماوقع را ذکر نکند و یا برخلاف واقع چیزی ذکر کرده باشد موضوع ماده 37 قانون کارشناسان صرفاً شامل موارد ارجاعی در امر کارشناسی از جانب محاکم اعم از حقوقی یا کیفری است یا شامل مواردی که بدواً از جانب شرکت‌های خصوصی و نیز موسسات مالی و اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی هم چون بانک‌ها برای ارزیابی ملک به کارشناس ارجاع می‌گردد را شامل می‌شود در صورت اخیر واحراز تخلف کارشناس در باب اظهار عقیده عنوان مجرمانه وی منطبق با ماده 37 قانون مرقوم خواهد بود یا ماده 588 قانون تعزیرات./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1و2- اولا مقررات تبصره ذیل ماده 19 قانون کارشناسان رسمی دادگستری مصوب 1381/1/18 همان طوری که در متن آن آمده در مواردی قابل اعمال است که انجام معامله مستلزم تعیین قیمت عادله روز از طرف کارشناس رسمی است نه در همه مواردی که کارشناسان اظهار نظر می‌نمایند. ثانیاً: در دعاوی تجویز انتقال منافع به غیر یا تخلیه به لحاظ تجدید بنا یا نیاز شخصی یا هر موردی که بر اساس نظریه کارشناسی رأی بر پرداخت وجوهی صادر شده و به مرحله قطعیت رسیده باشد، رأی صادره اعتبار امر مختوم را داشته و مشمول تبصره ماده 19 قانون کارشناسان نمی شود اما در مواردی که دستگاههای اجرایی ملکی را تملک کرده و از تاریخ تملک ظرف 6 ماه مبلغ تعیین شده توسط کارشناسان را پرداخت نکرده باشند، در صورت اعتراض نسبت به وجه تعیین شده، با استناد به تبصره ماده 19 قانون کارشناسان رسمی دادگستری می توان تعیین مبلغ مورد تملک را مجدداً به کارشناسان ارجاع داد. خاطر نشان می‌گردد که در قانون روابط موجر و مستأجر 1356 احکام خاصی در خصوص تعیین مهلت برای اجرای حکم وجود دارد. ثالثا: اطلاق تبصره ماده 19 قانون کارشناسان رسمی دادگستری مصوب 1380/1/18، کارشناسی و مزایده ای را که از سوی اجرای احکام دادگاه یا دادسرا برگزار می‌شود نیز در برمی گیرد.
3- اولا با عنایت به نحوه نگارش ماده 37 قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری 1381 و توجه به سابقه تقنینی (موضوع ماده 28 قانون راجع به کارشناسان رسمی 1317) عبارت صدر ماده 37 یاد شده مطلق است و بنابراین، هرگاه کارشناس رسمی با سوء نیت ضمن اظهار عقیده در رأی کارشناسی بر خلاف واقع چیزی بنویسد اعم از آن که ارجاع به کارشناسی از سوی مراجع قضائی باشد یا سایر مراجع و اشخاص، جاعل در اسناد رسمی محسوب می‌گردد اما عدم ذکر ما وقع (ترک فعل) از سوی کارشناس رسمی
تنها در صورتی جرم است که در اظهار عقیده کتبی وی راجع به امر کیفری و یا حقوقی صورت گرفته باشد.
ثانیا- تحقق بزه موضوع ماده 588 قانون مجازات اسلامی 1375 مربوط به دریافت وجه یا مال است ؛ در حالی که تحقق بزه های موضوع ماده 37 یاد شده منوط به دریافت وجه یا مال نمی‌باشد و رفتار مرتکب ممکن است مشمول یکی از این دو ماده و یا هر دو باشد که در صورت اخیر مشمول مقررات تعدد جرم خواهد بود./