صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1389/06/08
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر نکا
موضوع
مسئولیت غاصب در پرداخت اجرت‌المثل حتی بدون استفاده از مال مغصوب
پرسش
در صورت غصب ملک زراعی و عدم استیفای منفعت در مدت غصب از سوی غاصب، اولاً: آیا مالک مستحق اجرت‌المثل می‌باشد؟ ثانیاً: در صورت استحقاق، اجرت‌المثل ملک محصول عرفی آن است و یا مبلغ ریالی آن؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (5) مدنی: با تصریح ماده 320 قانون مدنی که غاصب را ضامن منافع زمان تصرف خود معرفی نموده ولو این‌که استیفای منفعت نکرده باشد، لذا مالک مستحق دریافت اجرت‌المثل است و در باب تعیین منافع تفویت شده، عرفاً تبدیل آن به وجه رایج به عمل می‌آید و مورد قبول و مطابق رویه عملی قضایی نیز می‌باشد. لذا نظر اکثریت تأیید می‌شود.
نظر اکثریت
اولاً: مستفاد از ماده 320 قانون مدنی، غاصب ولو این‌که استیفای منفعت نکرده باشد به اندازه منافع زمان تصرف ضامن است. ثانیاً: با توجه به این‌که زراعتی نشده است، پس محصولی وجود ندارد تا غاصب، ضامن آن باشد. در این‌صورت لازم است منافع ملک به وجه رایج تقویم شود و غاصب مکلف به تأدیه آن می‌باشد.
نظر اقلیت
اولاً: مستفاد ازماده 320 قانون مدنی، غاصب ضامن منافع زمان تصرف است اگر چه استیفای منفعت نکرده باشد. ثانیاً: در صورت یافت شدن مثل عرفی محصول، ضامن آن خواهد بود که در غیر این‌صورت، ضامن وجه رایج آن می‌باشد. برخی در همین گروه ضامن بودن غاصب به تأدیه محصول عرفی ملک را منوط به درخواست مالک به صدور حکم بر آن دانسته‌اند و با عدم چنین درخواستی ازسوی مالک غاصب مکلف به تأدیه وجه رایج می‌باشد.