صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1379/07/10
برگزار شده توسط: استان چهار محال و بختیاری/
موضوع
تکلیف دادگاه نسبت به اعتراض ظهرنویس به قرار تامین خواسته در صورتی که دعوا متوجه وی نباشد
پرسش
در دعوای مطالبه وجه چک، اگر خواهان صرفاً به طرفیت ظهر نویس اقامه دعوا کرده باشد و تقاضای تامین خواسته نماید و قرار مربوط صادر و اموال ظهرنویس هم توقیف شده باشد اما متعاقب آن قاضی پرونده متوجه شود که دعوا متوجه ظهرنویس نبوده است آیا می توان پرونده را در وقت فوق العاده (با فرض وصول اعتراض از ناحیه ظهرنویس نسبت به قرار تامین خواسته) رسیدگی کرد و دعوای مطروحه را رد نمود و بدون تعیین وقت رسیدگی رای به رفع توقیف از اموال تامین شده صادر کرد؟
نظر هیات عالی
هرچند در ماده 116 قانون آیین دادرسی مدنی ذکر عبارت این شبهه را به وجود آورده که دادگاه باید در «اولین جلسه» دادرسی به اعتراض خوانده معترض به قرار تامین صادر شده رسیدگی نماید، مستفاد از اطلاق ماده 118 همان قانون، چنان چه موجبات ادامه توقیف و تامین اموال مرتفع شود، دادگاه می‌تواند در جلسه فوق العاده نسبت به الغای قرار اقدام نماید؛ بنابراین، دادگاه می‌تواند ضمن فک قرار تامین صادر شده از مال توقیف شده رفع اثر نماید و این امر منصرف از رسیدگی به اعتراض معترض تلقی می‌شود.
نظر اکثریت
در این گونه موارد، قاضی پرونده باید وفق ماده 326 قانون آیین دادرسی مدنی، اعلام اشتباه نماید و ضرورتی در تشکیل جلسه دادرسی وجود ندارد.
نظر اقلیت
وفق نص صریح ماده 116 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، رسیدگی به اعتراض طرف مقابل نسبت به قرار تامین خواسته، در اولین جلسه دادرسی صورت می‌گیرد و به فرض محق نبودن خواهان در دعوای مطروحه، ممکن است ضرر و زیان وارده به خوانده (ناشی از توقیف اموال)، از خسارت احتمالی تودیع شده از ناحیه خواهان پرداخت شود. همان گونه که در سایر دعاوی نیز ممکن است خواهان از نظر قانون حق نداشته باشد در این زمینه خسارات وارده به خواهان، از محل خسارت احتمالی تودیع شده پرداخت خواهد شود و نتیجه آنکه رسیدن به این موضوع که دعوا متوجه ظهرنویس می‌باشد یا خیر، مستلزم تعیین وقت دادرسی و رسیدگی قضایی با حضور طرفین است. چه بسا در مقابل ادعا و دلیل خوانده مبنی بر عدم توجه دعوا به مشارالیه، خواهان نیز مدرک و دلیلی قوی تر دال بر توجه دعوا به خوانده و رد ادعای وی ارائه نماید؛ بنابراین، رسیدگی فوق العاده آن هم بدون حضور خواهان ضرورتی ندارد.