صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1386/02/01
برگزار شده توسط: استان زنجان/ شهر زنجان
موضوع
پرداخت هزینه دادرسی از ناحیه واخوانده برای تسریع در دادرسی
پرسش
شخص (الف) دادخواستی به خواسته مطالبه ده میلیون تومان تقدیم دادگاه می‌کند، رأی غیابی به محکومیت شخص (ب) صادر می‌شود. شخص (ب) در ضمن واخواهی درخواست صدور حکم اعسار از هزینه دادرسی مرحله واخواهی را می‌نماید. شخص الف (محکومٌ‌له) به دادگاه مراجعه و با ابطال تمبر هزینه دادرسی مرحله واخواهی اعلام می‌دارد:من تبرعاً و برای تسریع در دادرسی هزینه دادرسی مرحله غیابی را می‌پردازم و از این بابت چیزی از واخواه نمی‌خواهم آیا دادگاه می‌تواند در وضع فعلی، پرونده را در مرحله واخواهی رسیدگی کند یا تکلیف دیگری دارد؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (1) مدنی: چون پرداخت دین از ناحیه شخص غیر مدیون نیز جایز است و پرداخت‌کننده اگر با اذن باشد حق مراجعه به او را دارد والا حق رجوع ندارد، با توجه به ماده 267 قانون مدنی و ملاک آن، منع قانونی در پرداخت هزینه دادرسی از ناحیه واخوانده وجود ندارد. با این ترتیب نظراکثریت قضات دادگستری زنجان مورد تأیید است.
نظر اکثریت
طبق مواد 267 و 292 قانون مدنی ادای دین از طرف غیر مدیون جایز است و منظور از پرداخت هزینه دادرسی رعایت حق دولت و کسب اجازه ورود به رسیدگی است و دادگاه با قبول درخواست واخوانده (محکومٌ‌له) برای تسهیل و تسریع و احقاق حق و جلوگیری از اطاله دادرسی می‌تواند در مرحله واخواهی اقدام به رسیدگی کند.
نظر اقلیت
الف - اگر واخوانده تمبر هزینه دادرسی را ابطال کند و واخواه نیز موافقت کند درخواست اعسار وی رد می‌شود و دادگاه وارد رسیدگی می‌شود و اگر واخواه درخواست واخوانده (محکومٌ‌له) را نپذیرفت و اجازه نداد او تمبر هزینه دادرسی را ابطال کند یعنی صلح و هبه را قبول نکرد، در این‌صورت باید به ادعای اعسار از هزینه دارسی واخواه رسیدگی کرد زیرا اگر به ادعای واخواه توجه نکنیم دلیلی بر رد دعوای اعسار (بدون رسیدگی) نداریم و اگرچه این امر باعث تأخیر رسیدگی می‌شود ولی این حق را قانون به او اعطا کرده و حق قانونی را بدون سبب قانونی نمی‌شود از کسی سلب کرد.
ب - رسیدگی به دعوای اعسار تبعات و نتایج دیگری دارد اگر رسیدگی نشود واخواه از آنها محروم می‌شود.
ج - اگر بگوییم واخوانده (محکومٌ‌له) به قصد تبرع پرداخت می‌کند این نیز درست نیست زیرا تبرع نیکویی کردن برای رضای خداست و کار نیک کردن است بدون توقع پاداش و در مانحن‌فیه نظر واخوانده تسریع در رسیدگی است نه کمک به مدیون برای رضای خدا.