امکان بازداشت غیررشید به موجب استنکاف از تأدیه دین

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/08/02
برگزار شده توسط: استان خراسان جنوبی/ شهر بیرجند

موضوع

امکان بازداشت غیررشید به موجب استنکاف از تأدیه دین

پرسش

نوجوانی به پرداخت دیه یا رد مال به موجب احکام کیفری یا محاکم حقوقی محکوم گردیده و از تأدیه دین استنکاف می ورزد، آیا بازداشت وی ممکن است یا خیر؟ محل بازداشت چه مکانی خواهد بود؟

نظر هیئت عالی

در خصوص محجور امکان اعمال ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ممکن نیست، نتیجتاً نظریه اکثریت صحیح می‌باشد.

نظر اکثریت

صغیر و نوجوان از ضمانت اجرای حبس به دور است. حبس محکومٌ علیه تا زمان اجرای حکم منوط به آن است که محکومٌ علیه توانایی یا حق اجرای رأی را داشته باشد که بر فرض موضوع سوال، چنین شخصی فاقد چنین حقی است و لذا عنوان مماطل بر وی صدق نمی کند. نظریه مشورتی شماره ی 1589/92/7 - 92/08/19 نیز موید این موضوع است که چون در زمان کمتر از 18 سال نیز حسب رأی وحدت رویه شماره 30 - 1364/10/03 و تبصره 2 ماده ی 1210 قانون مدنی حقی در دخل و تصرف در اموال خود ندارد، لذا ممتنع محسوب نمی شود. از سویی جبران ضرر و زیان ناشی از جرم در دادگاه بر عهده ی شخص متهم نوجوان می‌باشد که با توجه به ماده ی 1214 قانون مدنی که معاملات و تصرّفات غیر رشید در اموالش را غیرنافذ می داند، استیفای محکوم به موضوع ماده ی 3 قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی، با اجازه ولی یا قیّم غیر رشید خواهد بود. در نتیجه از آن جا که اعمال حکم مقرّر در ماده ی 3 منوط به تقاضای محکومٌ له تا زمان اجرای حکم است در نتیجه به دلیل عدم امکان اجرای حکم توسط غیررشید، اساساً اجرای حبس طبق ماده ی مذکور امکان پذیر نمی‌باشد. زیرا اولاً غیررشید ممنوع التصرف در اموال خویش است. ثانیاً تا زمانی که رشد در دادگاه صالح احراز نشده باشد بر وی عنوان ممتنع صدق نمی کند، لذا اعمال حکم ماده 3 در خصوص غیررشید فاقد وجاهت قانونی است.

نظر اقلیت

از آن جا که ماده ی 3 قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی مطلق بوده و قانونگذار بر اعمال و اجرای حکم این ماده نسبت به محکومٌ علیهم مختلف استثنایی قائل نشده است لذا تفاوتی بین نوجوان که محکوم به پرداخت دیه یا ردّ مال است، نمی‌باشد. هر چند جلب موضوع این ماده حبس کیفری نیست بلکه نوعی بازداشت مدنی است که محل آن نیز قاعدتاً کانون اصلاح خواهد بود.