تاریخ نظریه: 1395/03/22
شماره نظریه: 7/95/660
شماره پرونده: 59-861/1-063
استعلام:
با توجه به ماده 529 قانون آیین دادرسی کیفری مستدعیست به سوال های زیر پاسخ دهید:
در تقسیط جزای نقدی محکوم علیه درخواست باید بدهد و یا اینکه دادخواست لازم است؟
با توجه به ماده فوق الذکر و تبصره 2 آیا در صورتی که محکوم علیه در حبس بوده و یا در حین اجرای خدمات عمومی رایگان باشد آیا با پرداخت مابقی جزای نقدی می توان پرونده را بدون درخواست لغو رای دادگاه پرونده را مختومه کرد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- صدور رأی در‌باره تقسیط جزای نقدی، به نظر می‌رسد مستلزم تقدیم دادخواست نمی‌باشد؛ زیرا اصولاً تقدیم دادخواست در امور مدنی و حقوق خصوصی اشخاص، موضوعیت دارد و تقسیط جزای نقدی از شمول آن، خارج است و قانونگذار هم تصریحی به لزوم تقدیم دادخواست در این خصوص نکرده است. شایسته ذکر است تعبیر قانونگذار در ماده 539 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 مبنی بر اینکه دادخواست تقسیط جزای نقدی از تاجر پذیرفته نمی شود، صرف نظر ازآنکه کلمه دادخواست، می‌تواند در معنای اعم (دادخواهی) به کار رفته باشد، چون در مقام نفی پذیرش آن است، نمی تواند دال بر لزوم تقدیم آن از سوی غیر تاجر باشد.
2- هرگاه محکومیت به پرداخت جزای نقدی بر اساس بند الف ماده 529 قانون آیین دادرسی کیفری یا بند ب ماده مذکور (حسب مورد) به انجام خدمات عمومی رایگان یا حبس محکوم علیه، تبدیل شود و در اثنای اجرای آن، محکوم علیه باقی مانده جزای نقدی را با احتساب مدتی که خدمات عمومی رایگان انجام داده یا متحمل حبس بوده، بپردازد، حکم محکومیت، اجرا شده محسوب می‌شود و موجبی برای ادامه انجام خدمات عمومی رایگان یا تحمل حبس نیست؛ زیرا این مجازات ها بدل از جزای نقدی بوده و با پرداخت باقی مانده جزای نقدی، مجازات اصلی اجرا شده است و اجرای بدل آن، منتفی می‌گردد. تبصره 2 ماده 529 قانون مذکور نیز موید این مطلب است.