صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/06/05
برگزار شده توسط: استان کردستان/ شهر دیواندره
موضوع
عدول مقام تجدیدنظر از تصمیم خود در حل اختلاف دعوی غیرمنقول
پرسش
دادگاه تجدیدنظر استان در مقام حل اختلاف در صلاحیت محل رسیدگی فیمابین محاکم حقوقی واقع در دو حوزه قضایی داخل استان اتخاذ تصمیم و حل اختلاف نموده است. در صورت احراز تحقق اشتباه مبنی بر اینکه دعوی مربوط به مال غیر منقول بوده و خارج از شمول اصل مذکور در ماده 55 قانون آئین دادرسی مدنی و موضوع ماده 59 آن باشد؛ آیا می‌تواند نسبت به عدول از تصمیم سابق و اتخاذ تصمیم عکس آن در تعیین مقام صالح که دادگاه محل وقوع
مال غیر منقول بوده، اقدام نماید؟
نظر هیئت عالی
پس از صدور رأی نهایی، قاعده فراغ دادرس حاکم است؛ گرچه در مقام تعیین صلاحیت و حل اختلاف مربوط به آن باشد، بنابراین رأی صادر شده وفق ماده 27 ق.آ.د.م لازم‌الاتباع بوده و قابلیت عدول از سوی مرجع صادرکننده رأی را ندارد.
نظر اکثریت
تصمیم دادگاه تجدیدنظر در تشخیص صلاحیت محاکمی که اختلاف در صلاحیت نموده‌اند بنا به صراحت ماده 92 آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی قطعی است و بعد از تشخیص صلاحیت با توجه به اینکه دادگاه صالح که اقدام به رسیدگی می‌نماید اقداماتی انجام می‌دهد با عدول در تصمیمات مرجع دیگر نیز دخالت می‌کند. از طرفی مقررات آئین دادرسی مدنی از قواعد آمره است و نمی‌توان بر خلاف نص صریح اقدام نمود لذا قابل عدول
نیست.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه تصمیم دادگاه تجدیدنظر در حل اختلاف، حکم یا قرار به معنای اصلاحی نمیباشد و مانع عدول از تصمیم، اعتبار امر مختومه و قاعده فراغ دادرسی می‌باشد. لذا توجهاً به عدم شمول موارد مذکور بر تصمیم به حل اختلاف، امکان عدول است و منظور قانونگذار از ذکر قطعیت، تعیین تکلیف برای مراجع بدوی اختلاف کننده است. بخصوص در مواردی که مثلاً ملک در حوزه دیگر است و اشتباهاً مرجع دیگری صالح تشخیص داده شده، عدول امکان‌پذیر
است.
نظر ابرازی
تصمیم دادگاه تجدیدنظر در تشخیص صلاحیت محاکمی که اختلاف در صلاحیت نموده‌اند بنا به صراحت ماده 92 آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی قطعی است و بعد از تشخیص صلاحیت با توجه به اینکه دادگاه صالح که اقدام به رسیدگی می‌نماید اقداماتی انجام می‌دهد با عدول در تصمیمات مرجع دیگر نیز دخالت می‌کند. از طرفی مقررات آئین دادرسی مدنی از قواعد آمره است و نمی‌توان بر خلاف نص صریح اقدام نمود؛ لذا قابل عدول
نیست.