کیفیت اجرای مرور زمان با توجه به قانون کاهش مجازات تعزیری

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/06/18
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر سیاهکل

موضوع

کیفیت اجرای مرور زمان با توجه به قانون کاهش مجازات تعزیری

پرسش

با تصویب قانون جدید کاهش مجازات کیفری، مرور زمان به چه کیفیتی اعمال می‌شود؟

نظر هیئت عالی

نظیریه مشورتی 7/99/508 مورخ 99/4/31 اداره کل حقوقی قوه قضائیه به شرح زیر مورد تائید اعضای هیات عالی است:
اولاً، با توجه به بند «ت» ماده 11 قانون مجازات اسلامی، قوانین مربوط به مرور زمان نسبت به جرایم سابق بر وضع قانون فوراً اجراء می‌شود. بنابراین با لازم‌الاجرا شدن قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 نسبت به کلیه جرایم تعزیری که در نتیجه کاهش درجه مجازات آن‌ها، مواعد مرور زمان نیز کاهش یافته باشد، مواعد انواع مرور زمان- شکایت، تعقیب، دادرسی و اجرای حکم- مطابق درجات جدید مجازات محاسبه می‌شود.
ثانیاً، مرور زمان شکایت در ماده 106 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مشخص شده است و قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 حکم خاصی در خصوص مبدأ مرور زمان شکایت ندارد و از سوی دیگر تغییر وصف جرم غیر قابل گذشت به جرم قابل گذشت در قانون لاحق در ماده 104 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399 از مصادیق قوانین مساعد به حال متهم موضوع ماده 10 این قانون محسوب می‌شود؛ بنابراین اگر شاکی تا تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون لاحق (قانون کاهش مجازات حبس تعزیری) شکایت خود را مطرح نکرده باشد، چنانچه تا این تاریخ، مواعد مذکور در در ماده 106 این قانون سپری شده باشد، موجب قانونی جهت تعقیب کیفری متهم وجود نداشته و باید قرار موقوفی تعقیب صادر شود اما اگر شاکی پیش از لازم‌الاجرا شدن قانون کاهش مجازات حبس تعزیری 1399، مطابق قانون حاکم، شکایت خود را مطرح کرده باشد، تغییر وصف جرم غیرقابل گذشت به جرم قابل گذشت به موجب قانون لاحق (ماده 104 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399) با توجه به طرح شکایت شاکی در زمان قانون سابق و شروع به تعقیب متهم و درنتیجه انتفای مرور زمان شکایت، موجب قانونی جهت تسری مقررات ماده 106 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نسبت به فرض استعلام وجود ندارد.

نظر اکثریت

تاریخ تعقیب، ملاک است. اگر تعقیب شروع شده باشد و در اثنای تحقیقات، قانون فوق‌الذکر تصویب و اجرایی شده باشد از لحاظ قواعد مربوط به مرور زمان مشمول قانون جدید نبوده چون برای شاکی حق مکتسبه ایجاد شده است. از روح حاکم بر مواد 104 و 105 و 11 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و نظریه مشورتی شماره 7/99/460 مورخ 99/4/28 که بیان می‌کند که چنانچه طرح شکایت در زمان قانون سابق باشد و قانون کاهش مجازات تعزیری تصویب شود از لحاظ موارد مرور زمان و موقوفی تعقیب شامل قانون جدید نمی‌شود، موید این نظر است.

نظر اقلیت

با توجه به نص ماده 11 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که اشعار می‌دارد: قوانین مربوط به مرور زمان نسبت به جرائم سابق بروضع قانون فوراً اجرا می‌شود. بنابراین در فرض سوال، قانون جدید، حاکم است و با قانون جدید راجع به آن اتخاذ تصمیم می‌شود.