تاریخ نظریه: 1401/12/08
شماره نظریه: 7/1401/1222
شماره پرونده: 1401-88-1222ح
استعلام:
وفق تبصره یک ماده 21 مکرر قانون اصلاح صدور چک (اصلاحی 1400/1/29) ثبت انتقال چک در سامانه صیاد جایگزین پشت‌نویسی چک است. چنانچه دارنده چک پیش از صدور گواهی عدم پرداخت یا پس از اخذ این گواهی و با ظهرنویسی چک یا قید انتقال آن در گواهی عدم پرداخت، چک را به شخص ثالث انتقال دهد، با توجه به این‌که ظاهراً انتقال چک حتی پس از اخذ گواهی عدم پرداخت در سامانه صیاد امکان‌پذیر است، ماهیت این انتقال چیست؟ در فرض پذیرش دعوای دارنده فعلی، خسارت تاخیر تادیه از چه زمانی محاسبه می‌شود؟ آیا خواهان استحقاق خسارت تاخیر تادیه از تاریخ سررسید چک به جهت انتقال حقوق دارنده سابق به وی را دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، در فرض نخست که دارنده چک بدون ثبت در سامانه صیاد، چک را از طریق ظهرنویسی به دیگری انتقال داده است، با عنایت به تبصره یک ماده 21 مکرر قانون اصلاح قانون صدور چک (اصلاحی 1400/1/29)، این انتقال از شمول مقررات قانون یاد‌شده و قانون تجارت مصوب 1311 خارج است و دارنده، دارنده موضوع قوانین یاد‌شده محسوب نمی‌شود و روابط طرفین تابع عمومات قانون مدنی است و دارنده فعلی می‌تواند وجه آن را وفق مقررات قانون مدنی مطالبه کند.
ثانیاً، در فرض دوم که دارنده چک پس از اخذ گواهی عدم پرداخت، چک را از طریق ظهرنویسی یا در برگ جداگانه به دیگری انتقال داده است، این انتقال از شمول مقررات قانون تجارت مصوب 1311 خارج است و این دارنده، دارنده موضوع قانون چک مصوب 1355 با اصلاحات و الحاقات بعدی محسوب نمی‌شود.
ثالثاً، بنا به مراتب یاد‌شده، هر دو فرض سوال از شمول تبصره الحاقی به ذیل ماده 2 قانون صدور چک (الحاقی 1376) و قانون استفساریه این تبصره مصوب 1377 مجمع تشخیص مصلحت نظام و رای وحدت رویه شماره 812 مورخ 1400/4/1 هیات عمومی دیوان عالی کشور که خسارت تاخیر تادیه چک را از تاریخ سررسید به رسمیت شناخته است، خارج است و محاسبه این خسارت بر اساس عمومات حاکم؛ از جمله ماده 522 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 صورت می‌گیرد.