بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 643
تاریخ دادنامه: 18/9/1392
کلاسه پرونده: 90/861
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدرضا مرندی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره جزء 1 بند «د» ردیف 8 از دستورالعمل پرداخت شهریه دانشجویان شاهد و ایثارگر ابلاغ شده به شماره 1316/03/520- 25/7/1390 معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران
گردش کار: آقای محمدرضا مرندی به موجب دادخواستی جداگانه، ابطال و حذف تبصره جزء 1 بند «د» ردیف 8 دستورالعمل مذکور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته خویش اعلام کرده است که: " این جانب محمدرضا مرندی به شماره پرونده 9782/59/01/ش- در بنیاد شهید و امور ایثارگران، دانشجوی دکتری تخصصی حقوق بین الملل عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی قشم که از طریق آزمون سراسری دانشگاه آزاد اسلامی سال 1390 پذیرفته شده و در حال تحصیل می باشم. با عنایت به این که طبق بند 113 قانون بودجه کل کشور سال 1390 مشمولان بند (ک) ماده (20) قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه کشور، تحصیل ایثارگران و فرزندان شاهد در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و موسسات پژوهشی دولتی رایگان است و هزینه های مربوط به مراکز آموزشی و پژوهشی غیر دولتی از طریق دستگاههای ذی ربط اعم از بنیاد شهید و امور ایثارگران و... در ابتدای هر نیم سال تحصیلی پرداخت می‌شود، علی رغم قانون مذکور بنیاد شهید و امور ایثارگران با صدور دستورالعمل شماره 1316/03/520- 1390/07/25 معاون فرهنگی و امور اجتماعی در خصوص ضوابط و نحوه پرداخت شهریه و کمک هزینه تحصیلی در تبصره ماده 1 بند «د» دستورالعمل مذکور میزان پرداخت شهریه دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاههای بین المللی قشم و کیش و... را حداکثر معادل سقف ریالی همان رشته در دانشگاه آزاد اسلامی کرده است، در حالی که میزان شهریه در این دانشگاهها بیشتر از دانشگاه آزاد است و تبصره مذکور مخالف صریح و مغایر با ماده 113 قانون بودجه کل کشور است و در اجرای قانون مذکور ایجاد تنگنا و ضیق می‌نماید. فلذا از دیوان تقاضای ابطال و دستور حذف تبصره ماده 1 بند «د» دستورالعمل شماره 1316/03/520- 1390/07/25 معاون فرهنگی و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران و الزام بنیاد شهید و امور ایثارگران به اجرای ماده 113 قانون بودجه کل کشور سال 1390 و الزام به پرداخت (صددرصد) تمامی شهریه دانشجویان شاهد و ایثارگر شاغل به تحصیل در دانشگاههای بین المللی قشم وکیش و... مطابق قانون مذکور را می نمایم. " متن دستورالعمل مورد اعتراض شاکی به قرار زیر است: د- سایر خدمات قابل ارائه به مشمولان بند «ک» ماده 20 و بند 113 قانون بودجه کل کشور 1- کمک شهریه تحصیلی دانشگاههای بین المللی قشم و کیش، چاه بهار و... شهریه تحصیلی دانشجویان واجد شرایط شاغل به تحصیل دانشگاههای مزبور با رعایت ماده 113 قانون بودجه سال 1390 کل کشور امکان پذیر می‌باشد. تبصره: در صورت مجاز بودن پرداخت شهریه دانشجویان موضوع این بند، میزان شهریه حداکثر معادل سقف ریالی همان شهریه در دانشگاه آزاد اسلامی می‌باشد." در پاسخ به شکایت آقای محمدرضا مرندی فرزند شهید گرانقدر عباس مرندی، مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اردبیل [ تبادل با بنیاد شهید و امور ایثارگران صورت پذیرفته لکن پاسخ را بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اردبیل فرستاده است] به موجب لایحه شماره 3180/850/260- 1391/03/10 توضیح داده است که: " در ارتباط با دادخواست خواهان محمدرضا مرندی تحت پوشش این بنیاد مبنی بر الزام بنیاد شهید و امور ایثارگران به ابطال و حذف تبصره ماده 1 بند «د» دستورالعمل شماره 1316/03/520- 1390/07/25 صادر شده از معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بنیاد شهید وامور ایثارگران و پرداخت صد در صد شهریه تحصیلی دانشجویی با عنایت به ماده 113 مصوبه مجلس شورای اسلامی 11005/506- 1390/02/24 به استحضار می رساند مشارالیه در حال حاضر دانشجوی دکترای تخصصی حقوق بین الملل عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی قشم بوده، که به لحاظ شرایط ایثارگری (فرزند شهید) مشمول بند 113 مصوبه مجلس، تحصیل رایگان هستند طبق تبصره ماده 1 بند «د» دستورالعمل بنیاد شهید کمک شهریه تحصیلی دانشگاههای بین المللی قشم و کیش و چابهار با رعایت ماده 113 قانون بودجه سال 1390 کل کشور میزان شهریه پرداختی به ایشان حداکثر معادل سقف ریالی همان رشته در دانشگاه آزاد اسلامی است. لذا با توجه به این که این بنیاد بر اساس دستورالعمل صادر شده از معاونت فرهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران مرکز و در راستای اجرای ماده 113 قانون بودجه سال 1390 کل کشور عمل کرده است و معادل صد در صدر شهریه را پرداخت می‌نماید بنابراین خلاف دستورالعمل یا بخشنامه ای از سوی این بنیاد صورت نگرفته است تقاضای رد شکایت شاکی مورد استدعاست. " هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت می‌کند.
رای هیات عمومی
مطابق بند (ک) ماده 20 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 مقرر شده است، شهریه دانشجویان جانباز 25% و بالاتر و فرزندان آنها، فرزندان شاهد، آزادگان و فرزندان آنان و دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی از محل اعتبارات ردیف مستقل معاونت [معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور] تامین شود و به حکم مقرر در بند 113 قانون بودجه سال 1390 کل کشور، تحصیل ایثارگران و مشمولان بند ک ماده 20 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه و حافظان کل قرآن در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و موسسات پژوهشی اعم از دانشگاهها و مراکز آموزشی و پرورشی دولتی رایگان اعلام شده است و هزینه های مربوط به مراکز آموزشی و پژوهشی غیر دولتی از طریق دستگاههای ذی ربط اعم از بنیاد شهید و امور ایثارگران و سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان اوقاف و امور خیریه و مبادله موافقت نامه با معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور در ابتدای هر نیمسال تحصیلی پرداخت می‌شود. نظر به این که مطابق احکام قانونی مذکور، بنیاد شهید و سایر مراجع مصرح، مکلف به پرداخت هزینه تحصیل مشمولان قانون هستند ولیکن در تبصره ذیل ردیف 1 جزء (د) دستورالعمل فعالیت پرداخت شهریه دانشجویان شاهد و ایثارگر، پرداخت شهریه تحصیل در دانشگاههای بین المللی قشم، کیش، چابهار و... به میزان شهریه همان رشته در دانشگاه آزاد اسلامی منوط شده است و در قوانین دلیلی بر این امر مبنی بر تعیین میزان شهریه همان رشته در دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان مبنای پرداخت شهریه مشمولان بند ک ماده 20 قانون برنامه پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد، بنابراین به لحاظ محدود و منوط شدن احکام مقنن، مقرره مورد اعتراض به شرح فوق الذکر مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، ابطال می‌شود.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- علی مبشری