صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1387/05/12
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر سپیدان
موضوع
کیفیت اجرای حکم در مورد غرس اشجار به وسیله محکوم علیه
پرسش
شخصی به موجب حکم دادگاه محکومٌله واقع می‌شود. مورد حکم زمینی است که از طریق اجرای احکام دادگستری به محکومٌله تسلیم گردیده است و محکومٌله پس از تحویل زمین در آن غرس اشجار کرده است. پس از مدتی محکوم-ٌعلیه دادخواست اعاده دادرسی ارائه نموده و دادخواست و تقاضای وی پذیرفته شده و دادگاه اعاده دادرسی را تجویز نموده است. پس از رسیدگی، حکم به نفع خواهان اعاده دادرسی و به ضرر محکومٌله پرونده قبلی (فردی که زمین تحویل وی شده و غرس اشجار نموده) صادر و مجدداً زمین به متصرف اولیه تحویل شده است، حال محکومٌله (در جریان اعاده دادرسی) در اجرای احکام، تقاضای اعاده وضع به حال سابق را نموده است و مدعی است که باید خود اجرای احکام درختان غرس شده را قلع و قمع کند. تکلیف اجرای احکام با توجه به ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی چیست؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (4) مدنی: در سوال مطروحه گفته شده ملکی به موجب حکم صادره از دادگاه که به مرحله قطعی رسیده از طریق اجرای احکام به محکومٌله تسلیم شده و مالکیت وی به موجب حکم دادگاه مستقر شده است و محکومٌله به همین جهت حق تصرف در ملک را داشته و غرس اشجار از طرف وی شرعی و قانونی می‌باشد. حال اگر محکومٌ‌علیه با تقدیم دادخواست اعاده دادرسی، موفق به اخذ حکم به نفع خود شده و حکم قبلی ملغی‌الاثر اعلام شود؛ ملک به تصرف محکومٌله اعاده دادرسی داده می‌شود. در این صورت مطابق مقررات ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی به دستور دادگاه، اجرای حکم به حالت قبل از اجرا برمی‌گردد؛ یعنی از محکومٌله قبلی خلع ید شده و به تصرف محکومٌله اعاده دادرسی داده می‌شود و اگر محکومٌله قبلی در زمین اشجاری غرس کرده یا بنایی احداث کرده باشد دادورز نمی‌تواند نسبت به قلع و قمع بنا و قطع اشجار اقدام نماید زیرا در این مورد حکمی صادر نشده است. در این‌صورت محکومٌله اعاده دادرسی می‌تواند برای قلع و قمع بنا و قطع اشجار به دادگاه رجوع نماید و دادگاه برحسب مورد حکم مقتضی صادر می‌کند.
نظر اتفاقی
با توجه به ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی که بیان می‌دارد: چنان‌چه حکم صادره به علتی نقض گردد عملیات اجرایی به حال سابق اعاده می‌شود؛ چون عملیات غرس اشجار توسط اجرای احکام انجام نشده است، موضوع عملیات اجرایی نبوده و دادگاه نمی‌تواند تحت عنوان اعاده وضع، درختان را قلع و قمع نماید. از طرفی محکومٌله اولیه غرس اشجار کرده است؛ اقدامات وی قانونی و مشروع و به موجب حکم دادگاه بوده است. و نیز ملاحظه قاعده فقهی «الزرع للزارع و لو کان غاصباً» که غارس اشجار را مالک آن‌ها می‌داند حتی اگر غاصب باشد و نیز قاعده فقهی لاضرر، محکوم اعاده دادرسی جهت قلع و قمع باید دادخواست مستقل و جداگانه به دادگاه تسلیم کند.