تاریخ نظریه: 1397/06/17
شماره نظریه: 7/97/1840
شماره پرونده: 96-192-2355
استعلام:
کلیه اراضی واقع در محدوده و حریم شهرها مطابق طرح جامع و طرح تفصیلی که به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران می‌رسد کاربری مشخص (اعم از مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری و غیره) می‌باشد و نحوه استفاده از زمین صرفا در چهار چوب همین کاربری امکان پذیر می‌باشد از طرفی مطابق ماده 10 قانون زمین شهری مصوب 22/6/66 و ماده 20 آیین نامه اجرایی این قانون مصوب 1371/3/24 اراضی ملی واقع در محدوده و حریم شهر در اختیار وزارت راه و شهرسازی است که تبعا مطابق طرح های شهری آنها را مورد استفاده قرار می دهد و همچنین مطابق ماده 1 و 2 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها مصوب 1384/10/14 هرگونه استفاده برای احداث ساختمان و سایر اقدامات در محدوده و حریم شهر باید تحت نظارت و کنترل شهرداری انجام پذیرد البته ماده 8 قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی مصوب 1389/4/23 و آیین نامه اجرایی ماده مذکور مصوب 1393/10/10 استثنائاً مقرر می دارد وزارت جهاد کشاورزی چنانچه اراضی ملی واقع در حریم شهر را مستعد اجرای طرحهای کشاورزی و منابع طبیعی از قبیل جنگلکاری، آبخیزداری، کشت گیاهان دارویی و غیر) بداند می‌تواند از طریق کارگروه مربوطه تغییر کاربری عرصه را از شورای عالی شهر سازی و معماری ایران درخواست کند تا متعاقبا بتواند نسبت به تغییر مالکیت از آن وزارت راه و شهر سازی به وزارت جهاد کشاورزی اقدام نموده و آنرا تحت اختیار بگیرد مع ذلک در موارد متعددی مشاهده می‌گردد که دستگاههای متولی نظارت و کنترل اراضی محدوده و حریم شهر اداره راه و شهرسازی و شهرداریها با سلب مسئولیت از خود هیچ اقدامی جهت حفاظت و نظارت بر اراضی ملی واقع در این مناطق انجام نداده و این مسئولیت را مطلقا متوجه اداره منابع طبیعی می‌دانند یعنی در شرایطی که وزارت جهاد کشاورزی و کارگروه مربوطه هنوز حتی هیچگونه پیشنهاد و درخواستی از شورای عالی شهرسازی و معماری ایران جهت تغییر کاربری آن عرصه در راستای ماده 8 قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی و آیین نامه اجرایی آن نداشته است لذا اعلام فرمائید که اصولا وظیفه کنترل و نظارت و حفاظت اراضی ملی واقع در محدوده و حریم شهر بر عهده کدام دستگاه است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
نظر به اینکه منظور از مفاد استعلام در نهایت تعیین تکلیف مربوط به وظیفه کنترل و نظارت و حفاظت اراضی ملی در این مناطق است که به عهده کدام دستگاه می‌باشد، پاسخ این است که طبق ماده 10 قانون زمین شهری مصوب 1366/6/22 و ماده 20 آیین‌نامه اجرایی این قانون مصوب 1371/3/24 اراضی ملی واقع در محدوده و حریم شهر در اختیار وزارت راه و شهرسازی است و بنابراین، در صورت انتقال اراضی ملی و منابع طبیعی به لحاط توسعه و گسترش محدوده شهر و قرار گرفتن این اراضی در محدوده و حریم شهر، وظیفه کنترل و نظارت و حفاظت اراضی ملی بر عهده وزارت راه و شهرسازی است.