بسمه تعالی
هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
شماره پرونده: ه- ت/ 0200289
شماره دادنامه سیلور: 140231390002262263 تاریخ:30/08/1402
شاکی: آقای نیما رستم پور
طرف شکایت: 1- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی 2- سازمان انرژی اتمی ایران
موضوع شکایت و خواسته: 1- ابطال صورتجلسه کمیسیون تبصره ماده 4 حفاظت در برابر اشعه مورخ 1397/08/14 2- ابطال بخشنامه شماره 300/451 مورخ 98/1/21 معاونین درمان و بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص توقف ضوابط تایید صلاحیت مسئول فیزیک بهداشت کل
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
شاکی دادخواستی به طرفیت 1- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی 2- سازمان انرژی اتمی ایران به خواسته 1- ابطال صورتجلسه کمیسیون تبصره ماده 4 حفاظت در برابر اشعه مورخ 1397/08/14 2- ابطال بخشنامه شماره 300/451 مورخ 98/1/21 معاونین درمان و بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص توقف ضوابط تایید صلاحیت مسئول فیزیک بهداشت کل به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
1- متن صورتجلسه کمیسیون تبصره ماده 4 حفاظت در برابر اشعه مورخ 1397/08/14 ضمیمه پرونده نشده است.
2- متن نامه شماره 300/451 مورخ 98/1/21 معاونین درمان و بهداشتی وزارت بهداشت در خصوص توقف ضوابط تایید صلاحیت مسئول فیزیک بهداشت کل:
معاون محترم دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی
موضوع: توقف ضوابط تایید صلاحیت مسئول فیزیک بهداشت کل دانشگاه
با سلام و احترام
نظر به عدم تایید ضوابط صلاحیت مسئول فیزیک بهداشت کل از سوی کمیسیون تبصره 1 ماده 4 قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب سال 1368، بدین‌وسیله صورتجلسه تاریخ 1397/08/14 کمیسیون شامل نمایندگان سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت متبوع مبنی بر توقف ضوابط صلاحیت مسئولین فیزیک به بهداشت کل جهت استحضار ارسال می‌گردد. خواهشمند است دستور فرمایید تا نسبت به اجرای مصوبه اقدام لازم مبذول گردد.
دکتر قاسم جان بابایی - معاون درمان - دکتر علیرضا رئیسی - معاون بهداشت
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
کمیسیون تبصره 1 ماده 4 قانون حفاظت در برابر اشعه تصمیم غیرقانونی با صدور بخشنامه مبنی بر توقف ضوابط تایید صلاحیت مسئول فیزیک بهداشت کل، موجبات نقض و اجرا نشدن مصوبه دفتر امور حفاظت در برابر اشعه مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور (ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل با شناسه INRA-RP-RE-100-00-64-0-ESF-1390) شده است. متقاضی ابطال آن و عمل بر اساس مصوبه «ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل، اسفند 1390» دفتر امور حفاظت در برابر اشعه مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور می‌باشم.
سازمان انرژی اتمی در جهت اجرا و نظارت بر رعایت قوانین حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان در کاربردهای پزشکی با توجه به قوانین بالادستی و همچنین نظرات شخصی، در اسفند 1390 دستورالعمل ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل دانشگاه ها علوم پزشکی را تهیه و جهت اجرا ابلاغ نمود بعد از گذشت حدود 7 سال از اجرای ضوابط مسئول فیزیک بهداشت کل در تاریخ 14 آبان 97، کمیسیون تبصره 1 ماده 4 قانون حفاظت در برابر اشعه (شامل نمایندگان سازمان انرژی اتمی و وزارت بهداشت) رای به توقف اجرای ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل دادند.
در این راستا و بر اساس مصوبه کمیسیون مذکور، نامه‌ای از سوی معاونین بهداشت و درمان وزارت بهداشت به شماره 300/451د مورخ 98/1/21 ضوابط مربوط به صلاحیت مسئول فیزیک بهداشت کل در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی متوقف گردید.
تصمیم کمیسیون تبصره ماده 4 مبنی بر توقف اجرای ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل در حیطه اختیارات و صلاحیت قانونی آن کمیسیون قرار نداشته و فاقد وجاهت قانونی است.
1- بر اساس متن صریح ماده 22 قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب سال 1368، واحد قانونی (سازمان انرژی اتمی) مسئولیت حسن اجرای مقررات این قانون را بر عهده داشته و مکلف است با به کار گماردن متخصصین واجد صلاحیت علمی و فنی و از طریق تهیه و تدوین ضوابط، مقررات و دستورالعمل‌های لازم تدابیر مقتضی را اتخاذ نماید.
2 - بنا بر مفاد تبصره ماده 23 آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 2 اردیبهشت 1369 هیات وزیران و اصلاحیه مورخ 15 مهر 86، واحد قانونی (سازمان انرژی اتمی) صلاحیت تصویب و ابلاغ آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها، مقررات و ضوابط لازم از جمله ضوابط مربوط به حفاظت و پرتوگیری پزشکی را خواهد داشت و بنا بر تبصره همین ماده، تنها در مورد موسسات پزشکی، دستورالعمل‌ها و مقررات وضع شده نیازمند تایید وزارت بهداشت می‌باشد. لذا از آنجا که دانشگاه علوم پزشکی موسسه پزشکی محسوب نمی‌گردد، اقدام سازمان انرژی اتمی در ارائه «ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل» در چهارچوب قانون و در حیطه اختیارات این سازمان بوده است و اقدام کمیسیون تبصره 1 ماده 4 قانون حفاظت در برابر اشعه در اعلام توقف اجرای این دستورالعمل غیرقانونی و خارج از حیطه اختیارات قانونی می‌باشد.
3 - جهت جلوگیری از هر نوع شائبه و تفسیر متفاوت در مورد تبصره ماده 23 آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه، فصل اول قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 29 خرداد 1334، موسسات پزشکی را به صورت جامع تعریف و مشخص کرده است.
4 - با توقف ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل در دانشگاه‌های علوم پزشکی، روند نظارت بر حسن اجرای قانون و همچنین اجرای بسیاری دیگر از ضوابط و دستورالعمل‌های سازمان انرژی اتمی و وزارت بهداشت، از جمله «دستورالعمل‌های تعیین گروه پرتو کاری و میزان درصد و نحوه محاسبه فوق‌العاده کار با اشعه پرتوکاران» مصوب 1398 و 1400 سازمان انرژی اتمی، «دستورالعمل تعیین افزایش مدت خدمت کار با اشعه» سازمان انرژی اتمی و … که در اینها نقش مسئول فیزیک بهداشت کل دانشگاه‌ها تعریف شده و بسیار کلیدی بوده، مختل گردیده است.
خلاصه مدافعات طرف شکایت:
تا قبل از جلسه مورخ 1401/10/04 هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری، فقط با وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تبادل لوایح صورت گرفته بود که تا زمان تهیه گزارش و قبل از تشکیل جلسه مزبور پاسخی ضمیمه پرونده نگردیده بود؛ مع‌الوصف در آن جلسه نمایندگان وزارت بهداشت حضور یافتند و لایحه دفاعیه متضمن مطالب اجمالی ذیل تقدیم نمودند:
1- مطابق تبصره ماده 4 قانون حفاظت در برابر اشعه گاما مجوز کار با اشعه در مورد موسسات پزشکی توسط کمیسیونی مرکب از 2 نفر متخصص بررسی و تایید قرار گرفته و صدور پروانه نهایی تاسیس واحد کار با اشعه از سوی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی خواهد بود.
2- مطابق تبصره ماده 23 قانون مذکور، در خصوص موسسات پزشکی کشور آیین‌نامه‌های مربوطه توسط وزارت بهداشت کامل درمان و آموزش پزشکی و واحد قانونی تهیه و تدوین و پس از تصویب هیات وزیران قابل اجرا خواهد بود.
3- در تبصره ماده 23 اصلاحی مورخ 86/7/15 قانون مذکور آمده است که ضوابط موضوع این ماده در مورد موسسات پزشکی و تایید وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و واحد قانونی خواهد رسید.
4- در سال 90 سازمان انرژی اتمی بدون هماهنگی با وزارت بهداشت نسبت به تدوین ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل اقدام نمود و ضابطه مذکور از سوی دفتر امور حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی به دانشگاه‌های علوم پزشکی ارسال شده است.
5- اولاً در قانون حفاظت در برابر اشعه و آیین‌نامه اجرایی آن شغلی با عنوان مسئول فیزیک بهداشت کل تعریف نشده بود و صرفاً مدیر مرکز رادیولوژی به عنوان دارنده پروانه کسب ملزم به ما بررسی مسئول فیزیک بهداشت جهت اشتغال در مکان کار با دستگاه‌های رادیولوژی می‌باشد و تعمیم آن به حضور مسئول فیزیک بهداشت کل در ستاد دانشگاه‌های علوم پزشکی اقدامی خودسرانه و بر قانونی است.
6- مستنبط از تبصره ماده 4 و ماده 23 قانون حفاظت در برابر اشعه ضروری بود این ضابطه ابتدا در کمیسیون تبصره یک ماده چهار مطرح و یا حتی در وزارت بهداشت با اخذ رای وزارت بهداشت تعیین تکلیف می‌گردید.
7- تغییر در تشکیلات اداری دانشگاه‌های علوم پزشکی و واحدهای تابعه مستلزم تصویب هیات امنای مربوط بود و تغییر آن توسط سازمان انرژی اتمی غیرقانونی بوده و قابلیت اجرا نداشته است.
8- مصوبه مورد اعتراض پس از بررسی‌های لازم توسط اعضای کمیسیون تبصره ماده چهار قانون حفاظت در برابر اشعه با توجه به عدم پیش‌بینی چنین مسئولیتی در قانون و عدم انطباق شرح وظایف، ناکارآمدی و عدم تایید ضوابط تعیین مسئول فی جیک بهداشت کل با شناسه مربوطه، درخواست توقف این ضوابط را داشته است.
[به‌لحاظ عدم تبادل لوایح با سازمان انرژی اتمی ایران، جلسه هیات تخصصی تجدید و پرونده برای رفع نقص به دفتر هیات عمومی اعاده گردید و اینک، با وجود ارسال نسخه دادخواست به آن مرجع، دفاعیه‌ای ضمیمه اوراق پرونده ملاحظه نمی‌گردد].
چنانچه ادعای مغایرت مقرره مورد اعتراض با موازین شرعی مطرح شده است نظریه شورای نگهبان نوشته شود:
ادعای مغایرت با شرع مطرح نشده است.
پرونده شماره ه- ت / 0200289 (ثبت سامانه ساجد: 0101799) مبنی بر درخواست ابطال 1. صورتجلسه کمیسیون تبصره ماده 4 قانون حفاظت در برابر اشعه مورخ 1397/08/14 و 2. نامه شماره 300/451 د مورخ 1398/01/28 معاونین درمان و بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با موضوع توقف ضوابط تایید صلاحیت مسئول فیزیک بهداشت کل دانشگاه، در جلسه مورخ 1402/08/22 هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی مورد رسیدگی قرار گرفت و نامه شماره 300/451 د مورخ 1398/01/28 معاونین درمان و بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با موضوع توقف ضوابط تایید صلاحیت مسئول فیزیک بهداشت کل دانشگاه با اتفاق نظر اعضاء مشمول ماده (85) قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/02/10) تشخیص شد و راجع به صورتجلسه کمیسیون تبصره ماده 4 قانون حفاظت در برابر اشعه مورخ 1397/08/14، اکثریت اعضاء به شرح ذیل مبادرت به صدور رای نمودند:
رای هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
اولاً: بند (6) ذیل ماده (2) قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب سال 1368 با اصلاحات و الحاقات بعدی، مبادرت به پیش‌بینی و متعاقباً تعریف عبارت «مسئول فیزیک بهداشت» نموده و اساساً در قانون مذکور و آیین‌نامه اجرایی آن، عنوان «فیزیک بهداشت کل» پیش‌بینی نشده است. ثانیاً: به موجب تبصره ماده 23 قانون صدرالاشاره: «در خصوص موسسات پزشکی کشور آیین‌نامه‌های مربوطه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و واحد قانونی تهیه و تدوین و پس از تصویب هیات وزیران قابل اجراء خواهد بود.» و ضمن اینکه تبصره ذیل ماده (23) آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه (الحاقی 1386/07/15 هیات وزیران) نیز اشعار می‌دارد: «ضوابط موضوع این ماده در مورد موسسات پزشکی به تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و واحد قانونی خواهد رسید.» و با توجه به اینکه دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سراسر کشور مجموعه‌ای از واحدهای ستادی، آموزشی، درمانی مشتمل بر بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی و سایر موسسات پزشکی از جمله داروخانه‌ها و کلینیک‌های تخصصی و درمانگاه‌های دولتی است بنابراین رعایت تشریفات مقرر در خصوص تصویب آیین‌نامه‌های مربوطه، الزامی می‌باشد.
بنا به مراتب فوق، صورتجلسه کمیسیون تبصره ماده 4 قانون حفاظت در برابر اشعه مورخ 1397/08/14 که متضمن توقف اجرای ضوابط تعیین مسئول فیزیک بهداشت کل می‌باشد، مغایرتی با قوانین و مقررات نداشته و قابل ابطال نمی‌باشد. این رای به استناد بند «ب» ماده (84) قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/02/10) ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رئیس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض بوده و پس از قطعیت، براساس ماده (93) قانون مذکور در رسیدگی و تصمیم‌گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.
مهدی فرد محمدیان
رئیس هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
دیوان عدالت اداری