تاریخ نظریه: 1399/08/25
شماره نظریه: 7/99/1069
شماره پرونده: 99-168-1069 ک
استعلام:
مطابق تبصره ماده 455 قانون آیین دادرسی کیفری عدم رعایت تشریفات دادرسی موجب نقض رأی نیست؛ مگر آن‌که تشریفات مذکور به درجه‌ای از اهمیت باشد که موجب بی‌اعتباری رأی شود و مطابق ماده 298 قانون مذکور، دادگاه اطفال و نوجوانان با حضور یک قاضی و یک مشاور تشکیل می‌شود و نظر مشاور مشورتی است و نیز مطابق ماده 415 قانون آیین دادرسی کیفری در برخی از جرایم اطفال، حضور وکیل تعیینی و در صورت لزوم، تسخیری الزامی است و طبق ماده 413 قانون آیین دادرسی کیفری والدین و اولیاء و سرپرست اطفال و نوجوانان و... در دادگاه حاضر می‌شوند.
حال سوال اینجاست که آیا عدم حضور یا عدم دعوت از مشاور، وکیل تعیینی یا تسخیری، والدین و اولیاء توسط دادگاه بدوی و در مقام رسیدگی، از تشریفاتی است که موجبات نقض در دادگاه تجدید نظر را فراهم می‌کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، حکم موضوع ماده 298 قانون آیین دادرسی کیفری مبنی بر لزوم حضور مشاور برای رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان در دادگاه اطفال و نوجوانان، از مقررات مربوط به تشکیلات و سازمان دادگاه است؛ لذا در فرض استعلام که دادگاه نخستین بدون دعوت از مشاور یا بدون حضور وی مبادرت به صدور رأی کرده است، دادگاه تجدید نظر استان باید به استناد تبصره ماده 455 این قانون، ضمن نقض رأی تجدید نظرخواسته، پرونده را جهت رسیدگی به دادگاه نخستین اعاده کند.
ثانیاً، در فرضی که دادگاه اطفال و نوجوانان بدون حضور وکیل تعیینی یا تسخیری و یا بدون حضور والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی طفل یا نوجوان رسیدگی و رأی صادر کرده است و رأی صادرشده مورد تجدید نظرخواهی واقع شده است، با توجه به نقض حقوق دفاعی متهم، دادگاه تجدید نظر استان با عنایت به تبصره ذیل ماده 455 قانون آیین دادرسی کیفری، ضمن نقض رأی تجدید نظرخواسته با تعیین وقت رسیدگی و رعایت ماده 412 این قانون مبادرت به صدور رأی می‌کند.