صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1401/03/11
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
انتساب غیر واقعی جرم به شخص حین شهادت کذب در دادگاه
پرسش
چنانچه گواه در مقام گواهی اظهار نماید که متهم را در حین سرقت مشاهده نموده و ایشان سارق می‌باشد؛ در صورت احراز کذب بودن اظهارات گواه، رفتار از مصادیق شهادت دروغ می‌باشد یا افترا؟
نظر هیات عالی
1- عنصر معنوی جرم افترا و جرم شهادت کذب متفاوت است. زمانی که شخصی در دادگاه به دروغ رفتار مجرمانه را به دیگری منتسب می‌نماید، این امر ظهور در شهادت کذب دارد، مگر اینکه خلاف آن با دلیل ثابت شود.
2- شیوه‌های تمثیلی مذکور در ماده 697 با عبارت هر وسیله دیگر توسعه‌یافته است، اما لازم است بین شیوه ارتکاب و مثال‌های ذکر شده تجانس و مشابهت عرفی باشد. شهادت در دادگاه موانستی با اوراق چاپی یا خطی درج در روزنامه و جراید و نطق در مجامع ندارد و نمی‌تواند مشمول هر وسیله دیگر باشد. بنابراین انتساب غیرواقعی جرم به کسی حین شهادت کذب در دادگاه، از شرایط جرم افتراء مذکور در ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) برخوردار نیست و تنها به عنوان خاص شهادت دروغ مذکور در ماده 650 قابل مجازات است؛ نظر اکثریت تائید می‌شود.
نظر اکثریت
مادامی‌که رفتار واجد عنوان خاص مجرمانه است، توسل به عناوین عام مجرمانه جایگاهی ندارد؛ بنابراین با وجود عنوان خاص شهادت دروغ موجبی برای تطبیق آن با عنوان مجرمانه افترا نیست. وانگهی اظهارات گواه خبری است و گواه نیتی در انتساب عنوان مجرمانه به دیگری ندارد؛ درحالی‌که در جرم افترا قصد انتساب رفتار مجرمانه، شرط است.
نظر اقلیت
چنانچه گواه ضمن بیان اظهارات کذب، آن اظهارات واجد عنوان مجرمانه نیز باشد؛ رفتار از مصادیق جرم افتراست و جرم شهادت دروغ معطوف به فرضی است که اظهارت دروغ بوده، اما واجد وصف جزایی نباشد.