تاریخ نظریه: 1401/11/24
شماره نظریه: 7/1401/1193
شماره پرونده: 1401-127-1193 ح
استعلام:
در پرونده‌ای مقید به وقت رسیدگی برای مثال از ساعت 9 و 30 دقیقه تا ساعت 10، خواهان یا خوانده با تاخیر و در دقایق پایانی ساعت اعلامی وارد دادگاه می‌شود؛ در حالی‌که دادگاه با حضور به‌‌موقع یکی از اصحاب رسیدگی را برگزار کرده و ختم جلسه را اعلام داشته است و فردی که تاخیر داشته است، مصر بر تحقیق و اخذ اظهارات وی می‌باشد؛ اما با توجه به ترتیب اوقات، وقت بعدی مختص رسیدگی به پرونده بعدی است و خواهان یا خوانده‌ای که به موقع در جلسه رسیدگی حاضر شده است دادگاه را ترک کرده است. در این‌گونه پرونده‌ها دادرس چه مقدار باید صبر کند و در اوقات رسیدگی تعیین شده؛ از جمله در فرض سوال، آیا دادگاه باید تا آخرین دقایق و لحظات به انتظار بماند؟ آیا حضور طرف دعوا که با تاخیر وارد دادگاه شده است؛ اما اظهارات وی اخذ نشده است، موجب حضوری بودن رای می‌شود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
صرف‌نظر از آن‌که دادگاه باید حضور اصحاب دعوا و وکلای آن‌ها و دیگر مرتبطین پرونده در راس ساعت مشخصی را ابلاغ کند و تعیین زمان تقریبی برای رسیدگی صرفاً از سوی دفتر دادگاه و به منظور تدبیر و تنظیم اوقات رسیدگی و تعداد پرونده‌های قابل طرح در هر روز صورت می‌گیرد و نباید میان این دو خلط شود، نظر به این‌که مطابق ماده 64 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، وقت رسیدگی که به اصحاب دعوا ابلاغ می‌شود شامل ساعت، روز، ماه و سال است و مدت جلسه رسیدگی با توجه به مذاکرات و تحقیقات دادگاه مشخص می‌شود؛ لذا اشخاصی که برای جلسه رسیدگی دعوت می‌شوند، باید در ساعت مقرر حاضر شوند. وفق ماده 95 این قانون عدم حضور هر یک از اصحاب دعوا یا وکیل آنان مانع رسیدگی و اتخاذ تصمیم نیست. در این صورت، دادگاه پس از انتظار وقت کافی و متعارف، جلسه رسیدگی را آغاز و با استماع دفاعیات حاضران، در صورت احراز کفایت مذاکرات ختم جلسه را اعلام و مطابق ماده 104 قانون یاد‌شده اتخاذ تصمیم می‌کند و حضور بعدی طرف پس از سپری شدن زمان متعارف یاد‌شده و اخذ اظهارات طرف مقابل موثر در مقام نیست و در فرض سوال، حضوری یا غیابی بودن رای صادره، تابع حکم مقرر در ماده 303 قانون مذکور است.