تاریخ نظریه: 1398/05/30
شماره نظریه: 7/98/548
شماره پرونده: 98-168-548 ک
استعلام:
1- آیامی توان به اتهام یا اتهامات متهم که در صلاحیت دادگاه کیفری یک می‌باشد غیاباً رسیدگی نمود در صورت متواری بودن متهم چطور؟
2- آیا حضور وکیل اعم از تسخیری یا تعیینی در رسیدگی به اتهام یا اتهامات متهم که در صلاحیت دادگاه کیفری یک می‌باشد الزامی است این موضوع چگونه با مفاد ماده 394 قابل جمع است؟
3- چنانچه معتقد به رسیدگی غیابی متهم در صلاحیت دادگاه کیفری یک باشیم آیابا حضور وکیل تسخیری انجام گردیده رای صادره غیابی است یا حضوری؟ آیا وکیل تسخیری می‌تواند از رای صادره واخواهی یا فرجامخواهی نماید؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1 و 2- مقصود مقنن در صدر ماده 350 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 این است که در جرایم موضوع بندهای الف، ب، پ و ت ماده 302 این قانون، گرچه با توجه به ماده 348 حضور وکیل متهم برای تشکیل جلسه دادگاه ضروری است، اما کافی نیست و باید متهم نیز شخصاً حاضر شود. بنابراین «هرگاه متهم وکیل معرفی نکرده» و برای وی وکیل تسخیری تعیین شده باشد، از جهت لزوم حضور متهم و وکیل در جلسه دادگاه در جرایم یاد شده، تفاوتی بین وکیل تسخیری و تعیینی نمی‌باشد؛ مگر آن که متهم متواری بوده یا دسترسی به وی ممکن نباشد که در این صورت باید برابر ماده 394 همین قانون رفتار شود. در موارد مشمول ماده اخیرالذکر، رسیدگی در غیاب متهم در صورتی که دادگاه حضور وی را برای دادرسی ضروری تشخیص ندهد، امکان‌پذیر است. در نتیجه مفاد ماده 350 صدرالذکر نافی مفاد ماده 394 اخیرالذکر ونیز اطلاق ماده 406 قانون یادشده نمی‌باشد.
3- حق واخواهی انحصار به محکوم غایب دارد و مستفاد از ماده 406 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در حالتی که متهم، متواری یا مجهول‌المکان باشد، نظر به این که اصولاً ارتباطی بین وکیل تسخیری و موکل وجود ندارد، رأی صادره، غیابی محسوب می‌شود و مطابق مقررات، هر زمان که محکوم رأی غیابی از آن مطلع گردد و به آن، اعتراض نماید، در همان دادگاه قابل واخواهی است؛ لذا حضور وکیل تسخیری صرفاً جهت رعایت تشریفات شکلی رسیدگی است و این امر موجب سلب حق اعتراض بعدی محکوم نمی‌باشد.