صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1385/03/27
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر نکا
موضوع
قرابت نسبی یا سببی دادرس با وکیل یکی از طرفین دعوا
پرسش
آیا موضوع مطروحه در بند (الف) ماده 91 قانون آیین دادرسی مدنی مشمول قرابت نسبی یا سببی دادرس با وکیل یکی از طرفین دعوا می‌شود؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (4) مدنی: ماده 91 قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص رد دادرس مربوط است به قرابت دادرس دادگاه با اصحاب دعوا و ارتباطی به قرابت وکیل با دادرس دادگاه ندارد. اما بر حسب مقررات ماده 12 لایحه قانون استقلال کانون وکلای دادگستری در صورت وجود قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از طبقه دوم، وکیل از وکالت ممنوع است.
اگر وکیل چنین وکالتی را قبول کند صرف نظر از تعقیب انتظامی، دعوا وی قابل استماع نیست بنا به مراتب مسأله رد دادرس مطرح نخواهد شد.
نظر اتفاقی
نظر اول: قانون آیین دادرسی مدنی از قوانین شکلی است و باید از تفسیر موسع نسبت به آن خودداری کرد. در بند (الف) ماده 91 این قانون صراحتاً قرابت نسبی یا سببی دادرس با یکی از اصحاب دعوا، سبب صدور قرار دادرس است. منظور از اصحاب دعو ا در این ماده خواهان و خوانده دعوا هستند نه وکلای ایشان. همان گونه که می دانیم اگر مخاطب قانونگذار در این قانون طرفین دعوا و وکیل یا نماینده قانونی ایشان بوده صراحتاً لفظ وکیل همراه عبارت طرفین دعوا بیان می گردید در مواد 94 و 95 قانون آیین دادرسی مدنی درستی این مطلب مشخص می‌گردد ضمن اینکه در ماده 12 لایحه استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب 1333 بیان شده در صورتی که وکیل دادگستری یا زوجه او با دادرس یا دادستان یا بازپرس قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از طبقه دوم داشته باشند مستقیماً یا با واسطه قبول وکالت در آن دادگاه یا نزد آن دادستان یا دادیار یا بازپرس ممنوع است. بنابراین، قرابت نسبی و سببی بیان شده تنها ممنوعیت وکالت وکیل درپرونده را به دنبال خواهد داشت و از موجبات رد دادرس نیست.
نظر دوم: منظور از طرفین دعوا در این سوال خواهان و خوانده و وکیل ایشان است. وکیل با قبول وکالت نماینده اصیل در پرونده شده و جانشین وی محسوب می‌گردد. بنابراین، جزو طرفین دعواست. منظور قانونگذار در این ماده به سبب خارج شدن دادرس از عدالت و برابری بوده که وجود قرابت نسبی یا سببی وکیل به نمایندگی از طریق پرونده به دلیل ذی نفع بودن وی از موجبات رد دادرس است.