صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/12/20
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر اراک
موضوع
امکان طرح دعوای مطالبه یارانه توسط زوجه علیه سرپرست خانوار
پرسش
زوجه در زمان تقدیم دادخواست طلاق، مستند به ماده 29 قانون حمایت خانواده، مطالبه‌ی یارانه دریافتی توسط زوج را می‌نماید، آیا اساساً امکان مطالبه یارانه از سرپرست خانوار در صورت زندگی مشترک زوجین وجود دارد؟
آیا در زمان عدم زندگی مشترک امکان محکومیت زوج وجود دارد (اگر حضانت فرزند با مادر باشد حکم چگونه است؟)
آیا می‌توان مستند به ماده 47 قانون حمایت خانواده اقدام به پرداخت یارانه نمود؟
نظر هیات عالی
نظریه اتفاقی و ابرازی قضات حوزه قضایی اراک مطلوب و مورد تایید است، با این توضیح که هر یک از اعضای خانواده در صورتی حق مطالبه یارانه خود را از سرپرست خانوار دارند که مطابق مورد 8 و 9 آیین‌نامه اجرایی قانون هدفمندی یارانه‌ها شرایط خاص دریافت یارانه به طور مستقل را داشته باشند و علی‌رغم این استحقاق، یارانه‌ی آنان به حساب سرپرست خانوار واریز شده باشد.
نظر اتفاقی
با توجه به مواد 1، 3 و 7 قانون هدفمندی یارانه‌ها و مواد 1، 8 و 9 آیین‌نامه اجرایی ماده 7 قانون هدفمندی یارانه‌ها، یارانه‌ی دریافتی خانوار از مصادیق حقوق شهروندی که در بعضی نظام‌های حقوقی دنیا معروف و متداول است نیست؛ بلکه مابه‌التفاوت اجازه دولت برای افزایش بهای حامل‌های انرژی است که توسط دولت به حساب سرپرست خانوار یا افرادی با شرایط خاص مقرر در مواد 8 و 9 آیین‌نامه‌ی اجرایی قانون هدفمندی یارانه‌ها واریز می‌شود و ملاک دولت برای دریافت یارانه توسط اتباع ایران تکمیل کردن پرسشنامه و استحقاق خانواری است که پرسشنامه را تکمیل می‌نماید، از طرفی مواد ماده 29 قانون حمایت خانواده نیز حصری است شامل یارانه نمی‌شود، بنابراین؛ سرپرست خانوار برای دریافت یارانه غیر از ولی است و عملاً تا زمانی که افراد جزء خانوار هستند نمی‌توانند مستقلاً یارانه‌ی خود را مطالبه و دریافت نمایند؛ مگر تحت شرایط مقرر در آیین‌نامه‌ی مذکور؛ از طرفی ملاک برای دریافت یارانه وضعیت اقتصادی خانوار است نه افراد خانواده، چنانکه دیده می‌شود، مثلاً سرپرست خانوار دارای ملائت لازم است؛ لذا یارانه‌ی کل خانوار قطع می‌شود، نه صرفاً سرپرست؛ لذا اگر حق شهروندی بود باید فرضاً همسر یا فرزند سرپرست خانوار باید می‌توانست مراجعه نماید به سازمان یا فرمانداری و اعلام نماید وضعیت اقتصادی من متفاوت از سرپرست خانوار است و شخصاً درآمدی ندارم، لذا استحقاق دریافت یارانه را دارم. در صورتی که رویه عملی غیر از این است. بنابراین یارانه حق جمعی است که به خانوار تعلق می‌گیرد؛ لذا نه امکان مطالبه آن توسط افراد خانوار از سرپرست خانوار تحت یک دعوای مستقل با عنایت به مقررات 1105 قانون مدنی مبنی بر ریاست مرد بر خانواده وجود دارد و نه مشمول قانون حمایت خانواده و حکم مواد 29 و 47 آن است و از طرفی در صورت جدا شدن فرد از خانوار تحت شرایط آیین‌نامه مذکور سازمان نمایندگان آن در فرمانداری خود اقدام به جداسازی یارانه افرادی می‌نمایند که نمی‌بایست یارانه به حساب سرپرست خانوار واریز شود، سیاست قضایی نیز پذیرش این دعاوی را توسط محاکم قابل پذیرش نمی‌داند؛ از طرفی پذیرش این دعاوی نیز با توجه به مقررات حاکم بر آن‌ها که مرجع تشخیص استحقاق سازمان هدفمندی یارانه است مبنایی ندارد.