صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1389/02/05
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر ساوه
موضوع
اعمال وکالت در طلاق در مورد زوجه ای که همسرش به اتهام قتل عمد دو سال در بازداشت موقت است
پرسش
زوج به اتهام قتل عمد در شعبه اول دادگاه کیفری استان به قصاص نفس محکوم شده و پرونده جهت رسیدگی به اعتراض به دیوان‌عالی کشور ارسال شده است. متهم دو سال تحت قرار بازداشت موقت در زندان به سر می‌برد:
1- آیا زوجه می‌تواند به استناد بندهای عقدنامه تقاضای اعمال وکالت در طلاق کند؟
2- در صورت عدم ثبوت بندهای عقدنامه و شروط ضمن‌العقد، آیا مورد از مصادیق عسر و حرج ماده 1130 قانون مدنی است؟
نظر هیئت عالی
چنان‌چه زوج به اتهام قتل عمدی در دادگاه کیفری استان به قصاص محکوم شود و حکم هم قطعی شده باشد و متهم به عنوان تأمین دو سال تحت قرار بازداشت موقت باشد، درخواست طلاق تحت عنوان عسر و حرج قابل پذیرش است. ولی به لحاظ عدم قطعیت حکم صادره، نمی‌توان از بندهای شروط ضمن‌العقد استفاده کرد.
نظر اتفاقی
هیچ‌یک از مفاد بندهای عقدنامه خصوصاً بندهای (6 و 9) عقدنامه شامل حال زوجه نیست و زوجه از این طریق نمی‌تواند اعمال وکالت کند؛ زیرا در مواد عقدنامه اشاره به محکومیت قطعی دارد وحال این‌که در مانحن‌فیه هنوز محکومیت وی قطعی نشده است و زوج نیز به مدت دو سال در زندان است. در خصوص سوال دوم نیز موارد اشاره شده در ماده 1130 قانون مدنی به صورت تمثیلی است. در فرض سوال که زوج متهم به قتل عمد بوده و هنوز محکومیت قطعی نشده است، نمی‌تواند از مصادیق عسر و حرج باشد؛ ولیکن اگر مصداقی مورد بحث قرار گیرد، تشخیص عسر و حرج به عهده دادگاه است و چون احکام سه مرحله‌ای است دادگاه طوری باید استدلال کند که استدلال وی مورد پذیرش دادگاه تجدیدنظر و در فرجام‌خواهی مورد تأیید دیوان‌عالی کشور قرار گیرد. به طور کلی باید گفت مورد به مورد تفاوت دارد، گاهی مورد عسر و حرج می‌شود و گاهی نمی‌شود.