صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/03/15
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر جهرم
موضوع
معیار تشخیص تغییر در مبیع در اعمال خیار عیب
پرسش
ماده 429 قانون مدنی تغییر در مبیع را مانع اعمال خیار عیب اعلام نموده است؛ منظور از تغییر چیست؟ آیا به عنوان مثال تصادف با اتومبیل مانع از اعمال خیار فوق می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
مطابق نص صریح بند 3 ماده 429 قانون مدنی تغییر کلی در مبیع از موانع اعمال خیار عیب و از موجبات اسقاط آن می‌باشد و مشتری فقط استحقاق دریافت ارش دارد؛ لیکن اگر تغییر به گونه ای باشد که باعث دگرگونی در ماهیت و صورت عرفی آن گردد، پذیرش حق اعمال خیار عیب تحمیل خسارت و زیان ناروا به فروشنده می‌شود و در این حالت نیز صرفاً برای مشتری حق مطالبه ارش متصور است؛ اما چنانچه تغییر جزیی باشد به طوری که بتوان آن را به صورت و وضعیت زمان قرارداد برگرداند یا با پرداخت خسارت به فروشنده در حقوق متعاملین توازن ایجاد کرد؛ در این وضعیت امکان اعمال خیار عیب وجود دارد.
نظر اکثریت
منظور از تغییر، تغییر ماهیت مبیع می‌باشد به نحوی که از حالت اولیه خارج و به شیء دیگری تبدیل شود. به عنوان مثال پشم تبدیل به نخ یا چرم تبدیل به کفش می‌گردد و تا زمانی که تغییرات جزیی منجر به تغییر ماهیت نگردد به گونه ای که عرف به مبیع عنوان سابق را اطلاق نماید مانع اعمال خیار نخواهد بود. بنابراین در صورتی که تصادف صرفاً باعث خسارت جزیی گردد، مانع اعمال خیار نخواهد بود.
نظر اقلیت
با توجه به اطلاق بند 2 ماده 429 قانون مدنی تغییر اعم از تغییر جزیی یا کلی خواهد بود و دلیلی برای خروج تغییرات جزیی از ماده فوق وجود ندارد؛ مضافاً که با اعمال خیارات اصولاً هر یک از عوضین به خود شخص باز می‌گردد و تغییرات جزیی نیز مانع از اعمال این قاعده حقوقی می‌باشد.