بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 668-667-666
تاریخ دادنامه: 25/9/1392
کلاسه پرونده: 91/48، 47، 45
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
درخواست کننده: آقایان محمد کریم ابراهیمی حق، جاسم تخت رونده و سید اسماعیل نصیرخوانی
موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض نسبت به آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: آقایان محمد کریم ابراهیمی حق و جاسم تخت رونده و سید اسماعیل نصیرخوانی به موجب دادخواستهایی اعلام کرده اند که در موضوع پرداخت حق ماموریت خدمت خارج از کشور به کارکنان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تا تاریخ تصویب قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مصوب 1370/07/21 شعب دیوان عدالت اداری آراء متناقض صادر کرده اند و با توجه به مراتب رفع تعارض و صدور رای وحدت رویه را خواستار شده اند. گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است: الف: شعبه پنجم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 84/5/599 با موضوع دادخواست آقای سید اسماعیل نصیرخوانی به طرفیت نیروی قدس سپاه و به خواسته مطالبه حق ماموریت ارزی به موجب دادنامه شماره 1180-1385/06/28، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: چون به موجب مستندات ارائه شده از سوی شاکی، اعزام وی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از تاریخ 1364/10/13 تا 1365/02/13 محرز تشخیص می‌شود، نظر به این که پرداخت حق ماموریت، تکلیف مرجع اعزام کننده و حق فرد اعزام شونده است. بنابراین ضمن وارد دانستن شکایت، مشتکی عنه را به پرداخت حق بیمه ماموریت شاکی در خصوص زمان مذکور مکلف می‌سازد. رای صادر شده ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری خواهد بود. در اثر تجدیدنظر خواهی نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از رای مذکور شعبه سوم تجدیدنظردیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 1504-1385/11/28 مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت می کند. با توجه به محتویات پرونده، شاکی مدعی است که از تاریخ 1364/10/13 تا 1365/02/13 در ماموریت خارج از کشور (لبنان و سوریه) مشغول خدمت بوده است و حق ماموریت ارزی به وی پرداخت نکرده اند. لذا درخواست الزام طرف شکایت به پرداخت حق ماموریت ارزی را دارد. با توجه به این که ماموریت نامبرده قبل ازتصویب قانون استخدامی سپاه پاسداران بوده است و مطابق ماده 158 قانون سپاه مصوب 1370 که دستورالعمل اجرایی آن در سال 1372 به تصویب رسیده است حق ماموریت ارزی تنها به کارکنانی تعلق می‌گیرد که از تاریخ تصویب این قانون به بعد به ماموریت برون مرزی اعزام شده باشد و به ماقبل آن قابلیت تسری ندارد. بنابراین ضمن نقض دادنامه معترض عنه به رد شکایت شاکی حکم صادر و اعلام می‌شود. این رای قطعی است. ب: شعبه بیست ودوم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 22/83/1207 با موضوع دادخواست آقای جاسم تخت رونده به طرفیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و به خواسته الزام به پرداخت حق ماموریت خدمت در خارج از کشور به موجب دادنامه شماره 1955-1383/10/01، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: خواسته شاکی به طرفیت مشتکی عنه مطالبه حق ماموریت خارج از کشور انجام شده از تاریخ 1362/03/24 تا 1362/07/21 و از 1363/04/13 تا 1368/09/02 و از 1371/03/25 تا 1371/11/01 جمعاً به مدت 78 ماه 7 روز است. با عنایت به گواهی و تاییدیه شماره 52241-2000-4ق/ط مورخ 1378/12/04 صادر شده از طرف رئیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (نیروی قدس) به شرح مضبوط در پرونده که بر انجام ماموریت از ناحیه شاکی در فواصل تاریخهای اعلام شده فوق در خارج از کشور دلالت دارد که مستند مزبور از هر گونه تعرض مصون مانده است و از طرفی مشتکی عنه به شرح لایحه ایی ضمیمه، تایید ماموریتهای انجام شده از ناحیه شاکی، اعلام داشته است حق ماموریت ارزی به استناد ماده 158 قانون استخدامی سپاه و دستورالعمل اجرایی آن تنها به کارکنانی تعلق می‌گیرد که از تاریخ تصویب این قانون به بعد به ماموریت اعزام شوند و به ماموریت های مبنی از تصویب قانون مزبور و دستورالعمل اجرایی آن اعلام داشته تعلق نمی گیرد. ولی با توجه به این که اولاً: ماده استنادی مشتکی عنه پرداخت حق ماموریت به پرسنل را که قبل از تصویب این قانون ماموریت خود را انجام داده اند منع نکرده است و از طرفی بدیهی است که حق ماموریت در قبال ماموریتهای انجام شده از حقوق مکتسبه است و یک اصل پذیرفته شده حقوقی است و با توجه به این که ماموریتهای محوله در فواصل تاریخهای اعلامی از ناحیه شاکی حسب گواهی سپاه قدس انجام گرفته است و پرداخت حق ماموریتهای انجام شده هم از حقوق مسلم و مکتسبه شاکی است و با توجه به این که مشتکی عنه هم هیچ گونه توجیه قانونی در جهت علت عدم پرداخت حق ماموریت شاکی اعلام نکرده است. بنا به مراتب فوق شکایت شاکی را وارد تشخیص داده و به الزام مشتکی عنه به پرداخت حق ماموریت ایام ماموریتهای انجام شده به شرح فوق طبق مقررات قانونی حکم صادر و اعلام می دارد. رای صادر شده ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر است. در اثر تجدیدنظر خواهی از رای مذکور، شعبه سوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 1269-1384/09/20 با این استدلال که ماده 158 قانون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پرداخت حق ماموریت خارج از کشور در سال 1370 تصویب شده است و تا قبل از سال 1370 فاقد حکمی در این زمینه است. دعوای شاکی تا زمان تصویب قانون مذکور را غیر وارد تشخیص و حکم را نقض می کند و برای ماموریت بعد از سال 1370 حکم تجدیدنظر خواسته را تایید می کند. ج: شعبه پنجم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 86/5/2061 با موضوع دادخواست آقای محمد کریم ابراهیمی حق به طرفیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و به خواسته الزام به پرداخت حق ماموریت خدمت در خارج از کشور به موجب دادنامه شماره 3153-1387/10/23، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: نظر به این که مطابق مفاد ماده 158 قانون استخدامی سپاه، کارکنانی که به ماموریت خارج از کشور اعزام می‌شوند از فوق العاده ماموریت برخوردار خواهند شد. با عنایت به این که این قانون در سال 1370 و دستورالعمل آن در سال 1372 تصویب شده است پرداخت حق ماموریت ارزی به سنوات قبل تسری ندارد عطف به ماسبق نمی شود، بنابراین مدت خدمت شاکی از تاریخ اعزام تا لازم الاجرا شدن قانون سپاه فوق العاده ارزی به وی تعلق نخواهد گرفت و شکایت وی در این خصوص مردود اعلام می‌شود و از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون سپاه تا تاریخ پایان ماموریت، فوق العاده مذکور به وی تعلق می‌گیرد و مشتکی عنه ملزم به پرداخت آن است. لذا ذی حق بودن شاکی در این مدت محرز و به حقانیت شکایت وی حکم صادر و اعلام می‌شود. این رای قطعی است. د: شعبه بیست و دوم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 22/83/1544 با موضوع دادخواست آقای محمدحسن ایمانی با وکالت آقای محمد عمارلو به طرفیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و به خواسته الزام به پرداخت حق ماموریت خارج از کشور به موجب دادنامه شماره 199-1384/02/17 مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: خواسته و شکایت وکیل شاکی به طرفیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مبنی بر صدور حکم به الزام خوانده به پرداخت حقوق قانونی حق ماموریت انجام شده است، بدین توضیح وکیل شاکی مدعی است که موکلش از تاریخ 1364/09/01 تا 1371/07/25 در نیروی قدس سپاه مستقر در لبنان به عنوان مسئول نمایندگی ولی فقیه با درجه سرپرستی (درجه اکتسابی) در ماموریت خارج از کشور بوده و حق ماموریت وی در این مورد از طرف مشتکی عنه که اعزام کننده ایشان به ماموریت بوده است پرداخت نشده است و بدین طریق در مقام طرح شکایت برآمده است که با عنایت به مجموع محتویات پرونده و با توجه به احکام صادر شده از سوی مقامات مسئول در اعزام شاکی به ماموریتهای خارج از کشور و با توجه به پاسخ مشتکی عنه که ضمن تایید اعزام شاکی به ماموریتهای مورد ادعای وی و این که عمده علت عدم پرداخت حق ماموریت وی را عدم تصویب قانون تا سال 1372 اعلام کرده و همچنین عدم تامین اعتبار و عدم تخصیص بودجه، ولی از آنجا که حق ماموریت از حقوق مکتسبه هر فرد است که وقتی به ماموریت اعزام می‌شود این حقوق به وی تعلق می‌گیرد و قانونگذار هم منعی در این مورد نکرده است و از طرفی عدم تامین اعتبار و تخصیص بودجه هم در این مورد نمی تواند مسقط حقوق مکتسبه صاحب حق باشد و با توجه به مراتب فوق و این که مشتکی عنه دفاعی که در جهت رد شکایت وکیل شاکی باشد به عمل نیاورده است. لذا شکایت وی را وارد تشخیص و حکم بر الزام مشتکی عنه به پرداخت حق و حقوق قانونی شاکی از بابت ماموریتهای انجام شده در طول مدت اعلامی وفق مقررات قانونی صادر و اعلام می دارد. رای صادر شده ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است. با تجدیدنظر خواهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از رای مذکور، شعبه سوم دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 1656-1384/11/08، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت می کند: با توجه به محتویات پرونده شاکی مدعی است که از تاریخ 1364/09/01 تا 1371/07/25 در نیروی قدس سپاه، مستقر در لبنان مشغول خدمت بوده است که حق ماموریت ارزی به وی پرداخت نشده است. تقاضای مطالبه حق ماموریت برون مرزی را دارد با عنایت به مفاد ماده 158 قانون استخدامی سپاه پاسداران مصوب سال 1370 آیین‌نامه اجرایی نیز در سال 1372 به تصویب رسیده حق ماموریت ارزی تنها به کارکنانی تعلق می‌گیرد که از تاریخ تصویب این قانون به بعد به ماموریت برون مرزی اعزام شده باشد و این قانون به سنوات قبل تسری ندارد و عطف به ماسبق نشده است. بنابراین حقوق ادعایی شاکی از تاریخ 1364/09/01 تا لازم الاجرا شدن قانون سپاه به وی تعلق نخواهد گرفت. لذا آن بخش از دادنامه معترض عنه نقض می‌شود و از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون سپاه (1370/09/10) تا 1371/07/25 حقوق مورد ادعا به شاکی تعلق می‌گیرد و اداره طرف شکایت ملزم به پرداخت حقوق نامبرده در آن مدت خواهد بود لذا این بخش از دادنامه صادر شده از شعبه بدوی عیناً تایید و استوار می‌شود. نسبت به این آراء، ماده 18 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1385 اعمال می‌شود و شعبه دوم تشخیص دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 230-1387/07/29 چنین رای صادر می کند: نظر به این که عدم تصویب مقررات و همچنین عدم تامین اعتبار نمی تواند نافی حقوق مکتسبه مستخدمان شود و چون در مانحن فیه اصل ماموریت شاکی مورد تایید اداره طرف شکایت واقع شده است و مواردی را که مرجع طرف شکایت به عنوان عوامل تعذر در پرداخت حق ماموریت اعلام کرده است خارج از اراده شاکی است و فی الواقع موثر در مقام نیست. لذا با عنایت به مراتب مرقوم درخواست اعمال مقررات ماده 18 قانون دیوان عدالت اداری از ناحیه ریاست محترم دیوان عدالت اداری در پرونده امر با ضوابط قانونی انطباق دارد و با کسب جواز حاصله از ماده 10 همین قانون با نقض دادنامه شماره 1656-1384/11/08 شعبه سوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری با التفات به استدلالهای شعبه 22 دیوان عدالت اداری نتیجتاً با وارد دانستن شکایت و تایید دادنامه صادر شده از شعبه 22 دیوان عدالت اداری به شماره 199-1384/02/17 حکم صادر و اعلام می دارد. رای صادر شده قطعی است. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان علی‌البدل شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت می‌کند.
رای هیات عمومی
اولاً: تعارض در آراء مندرج در گردش کار محرز است. ثانیاً: مطابق بند ث ماده 2 قانون استخدام کشوری مصوب سال 1347، مستخدمان تابع مقررات استخدامی نیروهای مسلح از نظر استخدامی تابع مقررات خاص خود هستند. نظر به این که به موجب نامه شماره 5/28082/33/م ف ک-1392/06/21 رئیس دفتر فرمانده معظم کل قوا، سپاه پاسداران دارای مقررات خاص اساسنامه ای بوده، بنابراین از شمول قانون استخدام کشوری و حکم مقرر در بند (ج) ماده 39 قانون یاد شده خارج بوده است. از طرفی در ماده 158 قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مصوب 1370/07/21، فوق العاده ماموریت در خارج از کشور برای مشمولان قانون یاد شده پیش بینی شده است و این حکم به گذشته عطف نشده است. با توجه به مراتب، کارکنان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که قبل از قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مصوب 1370/07/21، به ماموریت خارج از کشور اعزام شده اند، استحقاق دریافت فوق العاده ماموریت مندرج در این ماده قانونی را به تاریخ قبل از سال 1370 ندارند و آرائی که در خصوص خواسته شکات به شرح مندرج در گردش کار به رد شکایت صادر شده است صحیح و موافق مقررات است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری