طرح دعوای مطالبه نفقه آینده توسط زوجه و نحوه اجرای حکم

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1390/02/06
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رشت

موضوع

طرح دعوای مطالبه نفقه آینده توسط زوجه و نحوه اجرای حکم

پرسش

با توجه به ماده 1206 قانون مدنی آیا زوجه حق طرح نفقه آینده خود را دارد؟ در صورت مثبت بودن سوال؛ الف) اگر محکومیت زوج مشروط به تمکین شود یا صرفاً جنبه اعلامی داشته باشد، با فرا رسیدن ایام، قابل وصول خواهد بود؟ ب) نحوه اجرای حکم چگونه است؟

نظر هیئت عالی

طرح دعوی مطالبه نفقه آینده توسط زوجه علیه زوج از موقعیت قانونی برخوردار نیست. مطابق ماده 1206 قانون مدنی و به صراحت آن، نفقه اقارب برای آینده قابل مطالبه است؛ لذا نظر اکثریت: صحیح بوده و تأیید می‌شود. با توجه به منفی بودن پاسخ در قسمت دوم، موجبی برای اظهارنظر باقی نمی‌ماند.
. نفقه زن در زمره‌ی دیون مرد است و نه تنها نفقه زمان گذشته را می‌توان از او خواست، زن حق دارد از دادگاه بخواهد که مقدار نفقه آینده‌ی او را معین و مرد را به پرداختن آن محکوم کند (مواد 1111 و 1206 ق.م.). ولی، این حق با اصول آیین دادرسی مدنی منافات دارد و پذیرفتن دعوی نسبت به نفقه‌ی آینده دشوار و مورد اختلاف است (کاتوزیان، ناصر، حقوق خانواده، ج 1، تهران: انتشار، چاپ پنجم، 1378، ص 183)؛ از لحن مواد 1102 ق.م. به بعد بر می‌آید که قانونگذار تمکین را شرط استحقاق زن نمی‌داند و نشوز را مانع آن می‌شمارد. زیرا به موجب این ماده «همین که نکاح به طور صحت واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود». یکی از این تکالیف، الزام مرد به دادن نفقه است، جز این‌که، مطابق ماده 1108 ق.م.، نشوز زن این الزام را از بین می‌برد (همان، ص 186).

نظر اکثریت

با توجه به ماده مذکور و این‌که دین حال نشده است و وضعیت تمکین در آینده نیز مشخص نیست و قانونگذار این حق را صراحتاً فقط برای اقارب قائل شده است؛ لذا طرح مطالبه نفقه آینده از سوی زوجه فاقد محمل قانونی است؛ لیکن خواسته «تعیین نفقه» قابلیت استماع خواهد داشت.

نظر اقلیت

قانون به صراحت به ممنوعیت طرح قضیه ندارد و با توجه به وضعیت زوجه نیز جای رسیدگی خواهد داشت.