تاریخ نظریه: 1397/10/09
شماره نظریه: 7/97/2758
شماره پرونده: 96-168-2390
استعلام:
1- اگر دادسرای الف در پرونده ای قرار عدم صلاحیت محلی به صلاحیت دادسرای ب صادر نماید و دادسرای ب نیز خود را صالح به رسیدگی نداشته و مرجع عالی نیز در مقام حل اختلاف دادسرای الف را صالح اعلام نماید لکن در ادامه رسیدگی مشخص شود متهمانی در پرونده مشابه در دادسرای ب دستگیر شده اند آیا با حصول جهت جدید می توان مجدداً قرار عدم صلاحیت وفق ماده 310 به دادسرای ب صادر کرد؟ یا با توجه به حل اختلاف سابق دیگر امکان صدور مجدد قرار عدم صلاحیت نخواهد بود؟
2- در صورت مثبت بودن پاسخ سوال اول و امکان صدور قرار عدم صلاحیت مجدد چنانچه هنگام صدور قرار عدم صلاحیت دوم کیفرخواست متهمین در دادسرای ب صادر شده باشد و امکان رسیدگی توامان در دادسرای ب فراهم نگردد
3- آیا دادسرای ب می‌تواند خودش پرونده را بدون اختلاف در صلاحیت مجدد و به صرف یک دستور اداری به دادسرای الف برگرداند با این اعاده مستلزم اختلاف صلاحیت مجدد می‌باشد؟
و در صورت ارسال پرونده از سوی دادسرای ب بدون اختلاف در صلاحیت دادسرای الف با چه تکلیفی مواجه می‌باشد؟ آیا امکان عدول از قرار عدم صلاحیت سابق الصدور برای این مرجع وجود دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- مستفاد از ماده 2 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، دادرسی کیفری باید مستند به قانون باشد و جهات صدور قرار عدم صلاحیت نیز در قانون مشخص گردیده است. فلذا با عنایت به شکلی بودن قرار عدم صلاحیت حتی در صورت حل اختلاف سابق توسط مرجع عالی با لحاظ اینکه مرجع حل اختلاف با توجه به شرایط موجود پرونده در زمان رسیدگی، مبادرت به اتخاذ تصمیم و حل اختلاف نموده است، در صورت حدوث جهت جدید، مجوزی برای ادامه تحقیقات وجود ندارد. بنابراین صدور مجدد قرار عدم صلاحیت ممکن می‌باشد.
2- مقنن به موجب مقررات قانونی از جمله ماده 317 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 ناظر به مواد 27 و 28 قانون آیین دادرسی در امور مدنی 1379 مقرر نموده است، مرجع قضایی در مواردی که به شایستگی مرجع قضایی دیگری از خود نفی صلاحیت می‌کند، باید تصمیم خود را در قالب صدور قرار عدم صلاحیت اتخاذ نماید و بعد از صدور این قرار، پرونده را به مرجع قضایی که صالح می‌داند ارسال کند و مرجع اخیر باید خارج از نوبت در این‌باره اتخاذ تصمیم کند و اگر خود را صالح نداند تصمیم خود را در قالب صدور قرار عدم صلاحیت اتخاذ کند و اگر منتهی به اختلاف در صلاحیت شود موظف است پرونده را به مرجع حل اختلاف ارسال کند. بنابراین در فرض سوال با تحقق اختلاف در صلاحیت، ارسال پرونده به مرجعی که ابتدائاً از خود نفی صلاحیت کرده است، جایز نیست. همچنین ارسال پرونده با دستور اداری به مرجع یادشده (مزبور) جایز نیست و در صورت ارسال، مرجع اخیرالذکر با تکلیفی جز اعاده پرونده مواجه نمی‌باشد.