تاریخ نظریه: 1402/04/30
شماره نظریه: 7/1402/255
شماره پرونده: 1402-186-255ک
استعلام:
مطابق بند اول ماده 615 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مجازات شرکت در نزاع دسته جمعی منتهی به قتل پیش‌بینی شده است و مطابق تبصره ماده 614 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مجازات جرح با چاقو یا اسلحه و امثال آن آمده است. حال سوال اینجاست که چنانچه فردی حین شرکت در نزاع دسته جمعی مرتکب قتل به وسیله چاقو شود، چه جرایمی رخ داده است؟ شرکت در نزاع دسته جمعی منتهی به قتل + جرح با چاقو + قتل عمدی؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
شرکت در منازعه موضوع ماده 615 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375، وقتی تحقق می‌یابد که عده‌ای همزمان و در یک مکان با هم مشغول منازعه باشند و نزاع آن‌ها منجر به یکی از نتایج مندرج در بندهای ذیل این ماده شود؛ صرف‌نظر از اینکه معلوم باشد یا نباشد که نتیجه حاصله مستند به رفتار کدامیک از شرکت‌کنندگان در منازعه است و در صورتی که نزاع جمعی منتهی به قتل شود، اتهام هریک از افراد شرکت‌کننده در منازعه، «مشارکت در نزاع جمعی منتهی به قتل» است و مجازات نیز بر اساس بند یک ماده پیش‌گفته تعیین می‌شود و چنانچه احراز شود یکی از افراد شرکت‌کننده در منازعه علاوه بر شرکت در نزاع جمعی، نسبت به فرد معینی اقدام به ضرب و جرح (مانند ضرب و جرح با چاقو) نموده است و این اقدام منجر به قتل شده است، در این‌صورت این فرد مرتکب دو رفتار مجرمانه شده است؛ یکی «مشارکت در منازعه منتهی به قتل» و دیگری «قتل عمدی»؛ چون عناصر مادی و معنوی و قانونی این دو رفتار مجزا از یکدیگر می‌باشند و به همین علت در تبصره 2 ماده 615 قانون فوق‌الذکر به صراحت آمده است که «مجازات‌های فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد بود».