صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1388/12/10
برگزار شده توسط: استان لرستان/ شهر خرم آباد
موضوع
الزام شرکا به فروش مال مشاع منقول با طرح دعوای احد از شرکا
پرسش
آیا احد از شرکای مال مشاع منقول می‌تواند با طرح دعوا، بقیه شرکا را به فروش مال مشاع ملزم کند؟
نظر هیئت عالی
با توجه به مواد 591 و 595 قانون مدنی و ماده 317 قانون امور حسبی و ملاک مواد 1 و 4 قانون افراز و فروش املاک مشاع، در فرض سوال هر شریک مال مشاعی می‌تواند ضمن دادخواست واحد تقسیم مال مشاع و در صورت غیرقابل تقسیم بودن، فروش آن را درخواست نماید. در نتیجه اتفاق‌نظر مورد تأیید است.
نظر اتفاقی
با عنایت به مقررات جاری در قانون افراز و فروش املاک مشاع در مورد مال غیرمنقول و قاعده تسلیط، در ابتدای امر نمی‌توان شریک دیگر را ملزم به فروش کرد، اما با عنایت به وحدت ملاک از ماده 4 قانون افراز و فروش املاک مشاع و با توجه به مواد 314، 317 و 326 قانون امور حسبی که مقررات راجع به تقسیم ترکه را در مورد تقسیم سایر امورات نیز جاری دانسته است و همچنین با حاکمیت قاعده لاضرر بر قاعده تسلیط هر شریک مالی می‌تواند با تقدیم دادخواست تقسیم و اثبات غیرقابل تقسیم بودن مال، شریک دیگر را ملزم به فروش نماید. در این خصوص عده‌ای اعتقاد دارند که باید ابتدا با تقدیم دادخواست تقسیم موضوع غیرقابل تقسیم بودن مال مشاع منقول را به یکی از ملاک‌های تقسیم (تقسیم به تعدیل، تقسیم به رد و تقسیم به افراز) اثبات کند و سپس به استناد این موضوع درخواست فروش را از دادگاه مطرح نماید. عده‌ای دیگر معتقدند همان‌گونه که در رد دعوایی مثل تنفیذ معامله عادی و الزام به تنظیم سند رسمی خواهان خواسته خود را به موجب دادخواست واحدی مطرح می‌کند و همان‌گونه که رویه عملی از گذشته تاکنون این بوده که می‌توان ضمن دادخواست تقسیم، درخواست فروش را در صورت غیرقابل تقسیم بودن مطرح کرد، نیاز به دو دادخواست جداگانه نخواهد بود.