تاریخ نظریه: 1396/10/23
شماره نظریه: 7/96/2534
شماره پرونده: 1068-1/186-96
استعلام:
احتراماً؛ آیا اعمال مقررات مندرج در ماده 77 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 صرفاً در مورد مجازات های جایگزین حبس است یا در مورد سایر مجازات های تعزیری مندرج در دادنامه اصلی نیز اجرا خواهد گردید؟ و آیا درخواست محکومٌ علیه و پیشنهاد قاضی اجرای احکام باید ضرورتاً در حین اجرای مجازات به عنوان مثال تحمل حبس در زندان به دادگاه صادرکننده حکم ارائه شود یا اینکه این امر با وصول پرونده اجرای احکام کیفری امکان پذیر می‌باشد؟ با عنایت به ابهام پیش آمده در خصوص مورد اخیرالذکر، خواهشمند است دستور فرمایید با طرح موضوع در کمیسیون تخصصی مربوطه نظریه آن کمیسیون جهت ارشاد و بهره برداری به این حوزه قضائی اعلام و ارسال گردد.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- با توجه به آن‌که ماده 77 قانون مجازات اسلامی 1392 در ذیل فصل نهم از بخش دوم کتاب اول این قانون تحت عنوان مجازات‌های جایگزین حبس ذکر شده و در آن به تخفیف، تشدید، تبدیل و توقف موقت اشاره شده که شرایط آن در مواد بعدی همین فصل، مانند مواد 81، 82 و تبصره 4 ماده 84 ذکر شده است، حکم مقرر در ماده 77 منحصراً ناظر به مجازات‌های جایگزین حبس می‌باشد.
2- اعمال مقررات ماده 77 قانون مجازات اسلامی 1392 مستلزم شروع به اجرای مجازات و در نظر گرفتن وضعیت محکوم و شرایط و آثار اجرای حکم است؛ زیرا فرض بر این است که دادگاه هنگام صدور حکم با توجه به ماده 64 قانون مجازات اسلامی 1392، با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، وضعیت، سن، شخصیت و سابقه مجرم...، مجازات جایگزین حبس «مناسبی» را در نظر گرفته و مورد حکم قرار داده است و تغییر این مجازات جایگزین با پیشنهاد قاضی اجرای احکام مستلزم احراز شرایط جدید ضمن اجرای حکم، مانند آنچه در مواد 80 و 81 این قانون آمده است، می‌باشد.