بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 61 الی 65
تاریخ دادنامه: 2/2/1392
کلاسه پرونده: 87/523، 90/330، 329، 335و 90/219
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقایان 1- حسین نجفی 2- حسین کیوان داریان 3- رضا فلاحپور 4- سعید مستقل امینه 5- احمدرضا صفائیان 6- سیروس فرازمند 7- سیدمهدی الصفی
موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: شکات به موجب دادخواستهایی اعلام کرده اند که مشاغل آنها به موجب آراء کمیته بدوی تشخیص مشاغل سخت و زیان آور اداره کار اصفهان از جمله مشاغل سخت و زیان آور اعلام شده است اما شورای عالی حفاظت فنی به موجب نظریه مورخ 1386/05/31 شغل آنان را از شمول مشاغل سخت و زیان آور خارج کرده است که با تقدیم دادخواست و اعتراض به نظر شورای عالی حفاظت فنی، شعبه 18 دیوان عدالت اداری به موجب آراء صادر شده به رد شکایات آنان حکم صادر کرده است اما شعب 19 و 20 دیوان عدالت اداری در خصوص خواسته مشابه همکاران آنان رای به حقانیت شکایات صادر کرده اند. شاکیان با اعلام مراتب رسیدگی به تعارض را خواستار شده اند. گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است: الف: شعبه 18 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده های شماره 8909980900009667 - 8909980900009707- 8909980900009674- 8909980900009670- 8909980900009669 - 8909980900009663- 8909980900010313 با موضوع دادخواست آقایان حسین نجفی حسن آبادی- حسن کیوان داریان - سیدمهدی الصفی- سعید مستقل امینه - احمدرضا صفائیان- رضا فلاح سیچانی- سیروس فرازمند به طرفیت شورای عالی حفاظت فنی اداره کار و امور اجتماعی و به خواسته اعتراض به تصمیم مورخ 1386/05/31 شورای عالی حفاظت فنی، به موجب دادنامه های شماره 9009970901800500- 9009970901800518- 9009970901800517- 9009970901800504- 9009970901800531- 9009970901800499- 9009970901800503 - 1390/02/31، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: راجع به شکایت علیه شورای عالی حفاظت فنی کار به خواسته ابطال رای ردیف اپراتور مسئول شیمی مصوبه مورخ 1386/05/31 موضوع اظهار نظر شورا در خصوص لیست متقاضیان ماده 76 قانون تامین اجتماعی در تاسیسات ملی و مهم استان اصفهان ارسالی طی نامه شماره 124604- 1385/09/12 نظر به شرح شکایت و توجه به لایحه ارسالی خوانده و تطبیق شکایت خواهان و دفاع خوانده با مقررات قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی به ماده 76 قانون تامین اجتماعی و مواد 1 و 2 و 3 و 7 و 8 و بند 3 ماده 9 و 11 آیین‌نامه اجرایی مصوب 1385/12/26 هیات وزیران ناظر به تعریف کارهای سخت و زیان آور، چگونگی تشخیص و سیاستگذاری کشوری کارهای سخت و زیان آور، چگونگی تشخیص و تطبیق مشاغل سخت و زیان آور بر اساس ضوابط و سیاستگذاری شورای عالی حفاظت فنی از ناحیه کمیته های استانی و این که تشخیص مشاغل سخت و زیان آور از امور فنی و تخصصی است که با ارجاع امر به کارشناسان مشاغل مربوط قابل شناسایی است همچنین توجه به تفکیک وظایف هر یک از مراجع مذکور بدین ترتیب که شورای عالی حفاظت فنی وظیفه تعیین ضوابط و سیاستگذاری کشوری سخت و زیان آور را به عهده دارد و کمیته های استانی وظیفه تشخیص و تطبیق مشاغل سخت و زیان آور را به صورت موردی و فردی یا بر اساس ضوابط و سیاستگذاریهای کشوری شورای عالی حفاظت فنی در مشاغل مهم و ملی و همچنین بر اساس نص صریح قانون مطابق با مواد 9 و 10 و 11 را دارند. علی هذا و با وصف فوق اولاً: تشخیص مشاغل سخت و زیان آور و سیاستگذاریهای کشوری در تاسیسات مهم و ملی از آنجا که امری فنی و تخصصی و بر مبنای نظر کارشناسان فنی صورت می‌گیرد و اظهار نظر قضایی در این قبیل امور فنی و تخصصی و کارشناسی جایگاه قانونی ندارد از طرفی با پیش بینی کمیته های استانی که وظیفه تشخیص و تطبیق مشاغل سخت و زیان آور را بر اساس ضوابط و مقررات دارد و آراء قطعی این کمیته ها قطعی و لازم الاجرا است و بر اساس صلاحیت دیوان عدالت اداری منبعث از ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری این آراء قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری است به عبارتی رابطه کمیته های استانی و شورای عالی فنی مثل رابطه شعب دادگاه‌ها اعم از کیفری و حقوقی با مقررات موضوعه مجلس شورای اسلامی است که شخص می‌تواند به رای دادگاه موافق با مقررات در مرجع تجدیدنظر اعتراض کند ولی ماده قانونی مورد استناد دادگاه و به تبع مجلس شورای اسلامی نمی تواند طرف شکایت محکوم علیه واقع شود و مستند به مواد قانونی مذکورو مدلل به استدلال فوق و با لحاظ وحدت ملاک رای وحدت رویه شماره 61 - 1377/03/23 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مشعر به منع اظهار نظر قضایی در امور فنی و تخصصی شکایت شکات خارج از مصادیق احصایی صلاحیت دیوان عدالت اداری در رسیدگی به آراء قطعی صادر شده از هیاتها و کمیسیونها و کمیته ها تشخیص، قرار رد شکایت صادر و اعلام می‌شود. رای دیوان قطعی است. ب: شعبه 20 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده های شماره 8909980900056197 - 8909980900056226 و 8909980900059357 با موضوع دادخواست آقایان علی رضوانی- محمود نصراصفهانی- رسول خراسانی به طرفیت شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار و امور اجتماعی و به خواسته اعتراض به تصمیم مورخ 1386/05/31 شورای عالی حفاظت فنی، به موجب دادنامه های شماره 9009970902001191- 9009970902001193- 9009970902001194- 1390/04/13، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: در خصوص دادخواست شکات به طرفیت شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار و امور اجتماعی مبنی بر اعتراض به رای مورخ 1386/05/31 شورای عالی حفاظت فنی نظر به مفاد دادخواست و پیوستهای آن که دلالت دارد کمیته بدوی استانی مرجع صالح تشخیص و تطبیق کارهای سخت و زیان آور مشاغل را سخت و زیان آور تشخیص داده و با توجه به پاسخ شماره 90060- 1389/09/23 مراتب را تایید کرده لیکن به موجب ماده 8 آیین‌نامه اجرایی بند 5 جزء ب ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 1385/12/26 هیات وزیران که تنها مرجع تشخیص و تطبیق کارهای سخت و زیان آور را کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی قرار داده است. علی هذا شکایت شاکی وارد است و اظهار نظر شورای عالی حفاظت فنی بعد از مصوبه مارالذکر فاقد وجاهت قانونی است حکم به نقض رای معترضٌ عنه صادر و اعلام می‌شود. به دلالت ماده 7 قانون دیوان عدالت اداری رای قطعی است. ج: شعبه 19 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده های شماره 8909980900017351- 8909980900017354 با موضوع دادخواست آقایان جعفر محمد باغبان - اکبر پیرحاجی و به طرفیت وزارت کار و امور اجتماعی و به خواسته اعتراض به تصمیم مورخ 1386/05/31 شورای عالی حفاظت فنی، به موجب دادنامه های شماره 900997090190156- 9009970901901567- 1390/04/29، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: در خصوص دادخواست خواهان علیه سازمان خوانده مبنی بر استفاده از مزایای مشاغل سخت و زیان آور با عنایت به مفاد اوراق پرونده و دفاع خوانده و مستنداً به بند ب ماده 76 قانون تامین اجتماعی و ماده 52 قانون کار نظر به این که اداره طرف شکایت نوع کار شاکی را جزء مشاغل سخت و زیان آور شناخته است. فلذا شکایت شاکی را وارد تشخیص و به حقانیت وی حکم صادر و اعلام می‌شود. این رای وفق ماده 7 قانون دیوان عدالت اداری قطعی است. د: شعبه 19 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 8909980900010289 با موضوع دادخواست آقای مهران نریمانی به طرفیت شورای عالی حفاظت فنی کار و به خواسته ابطال ردیف 34 نظریه مورخ 1386/05/31 شورای عالی حفاظت فنی کار و به موجب دادنامه شماره 8909970901902868- 1389/11/23، به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: در خصوص شکایت علیه شورای عالی حفاظت فنی کار به خواسته مذکور نظر به این که شغل شاکی به عنوان اپراتور تجهیزات کمکی در نیروگاه شهید محمد منتظری (توانیر) ردیف 169 مصوبه مورد تایید واقع شده است ولی با وصف شغل مذکور در مدیریت تولید برق شهید منتظری (ردیف 35 مصوبه 2 مورد تایید قرار نگرفته است نظر به این که ماده یک آیین‌نامه اجرایی بند 5 جزء ب ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 مصوب سال 1380 در خصوص سخت و زیان آور بودن شغل شاکی جاری است و دلیلی که مبین به کارگیری تمهیدات بهداشتی ایمنی در جهت حذف زیان آور شغل مذکور باشد اقامه نشده است و از جهتی اداره طرف شکایت ایراد و دفاعی در قبال شکایت وی به موجب لایحه شماره ثبت 2839- 1389/07/24 به عمل نیاورده است. دیوان بر این اساس مستنداً به ماده 13 قانون دیوان به وارد دانستن شکایت و ابطال رای ردیف 35 مصوبه در خصوص عدم سخت و زیان آور بودن شغل شاکی در مدیریت تولید برق شهید منتظری حکم صادر و اعلام می دارد. رای صادر شده وفق ماده 7 قانون دیوان قطعی است. ه-: شعبه 19 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 8909980900010283 با موضوع دادخواست آقای بکراس افخمی به طرفیت سازمان کار و امور اجتماعی و به خواسته اعتراض به نظریه مورخ 1386/05/31شورای عالی حفاظت فنی، به موجب دادنامه شماره 9009970901900534- 1390/02/14، به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: در خصوص دادخواست خواهان علیه سازمان خوانده مبنی بر استفاده از مزایای مشاغل سخت و زیان آور با عنایت به مفاد اوراق پرونده و لایحه خوانده و مستنداً به بند ب ماده 76 قانون تامین اجتماعی و ماده 52 قانون کار مفاد نامه شماره 2838/337- 1389/05/06 شرکت مدیریت تولید برق شهید محمد منتظری اعلام داشته است با وجود این که شغل اپراتور تجهیزات کمکی علی رغم تغییر مدیریت نیروگاه تغییری نداشته است ولی شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار قبلاً آن را در ردیف مشاغل سخت و زیان آور قرار داده ولی بعد از تغییر مدیریت شغل مذکور را جزو مشاغل سخت و زیان آور تایید نکرده است نظر شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار منطبق با قانون و مقررات نیست و مخدوش است. فلذا شکایت وارد تشخیص و به حقانیت شاکی حکم صادر و اعلام می‌شود. رای دیوان قطعی است. و: شعبه 19 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 8909980900010349 با موضوع دادخواست آقای رحمت اله نیکبخت قهنویه به طرفیت وزارت کار و امور اجتماعی و به خواسته اعتراض به تصمیم مورخ 1386/05/31 شورای عالی حفاظت فنی و ابطال تصمیم مذکور به موجب دادنامه شماره 9009970901901474- 1390/04/28، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: در خصوص دادخواست خواهان علیه سازمان خوانده مبنی بر استفاده از مزایای مشاغل سخت و زیان آور با عنایت به مفاد اوراق پرونده و لایحه خوانده و با استناد به بند ب ماده 76 قانون تامین اجتماعی و ماده 52 قانون کار نظر به این که اداره طرف شکایت طی لایحه به شماره ثبت 2834- 1389/07/24 استحقاق شاکی را مبنی بر برخورداری از مشاغل سخت و زیان آور تحت عنوان شغل اپراتور تجهیزات کمکی در مدیریت تولید برق شهید منتظری مورد تایید قرار داده است بر این اساس به ابطال مصوبه ردیف 35 در خصوص شورای عالی حفاظت به مدیریت تولید برق شهید منتظری حکم صادر و اعلام می دارد. رای دیوان قطعی است. ز: شعبه 20 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 8909980900017362 با موضوع دادخواست آقای احسان علایی به طرفیت شورای عالی حفاظت فنی اداره کار و امور اجتماعی و به خواسته ابطال نظریه مورخ 1386/05/31 شورای عالی حفاظت فنی به موجب دادنامه شماره 8909970902001622- 1389/10/08، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: در خصوص شکایت آقای احسان علایی به طرفیت شورای عالی حفاظت فنی اداره کار و امور اجتماعی استان اصفهان به خواسته ابطال رای شورای عالی حفاظت فنی اداره کار مبنی بر عدم سخت و زیان آور نبودن شغل شاکی نظر به مفاد دادخواست و لایحه طرف شکایت 77433 - 1389/08/23 با توجه به ماده 8 آیین‌نامه اجرایی بند 5 جزء ب ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق 2 تبصره ماده 76 مصوب 1371 (مصوب 1385/12/26) هیات وزیران تنها مرجع تشخیص و تطبیق مشاغل سخت و زیان آور کمیته های استانی بدوی و تجدیدنظر است که مرجع صالح به اظهار نظر هستند. لذا شکایت را وارد تشخیص و به نقض رای معترضٌ به حکم صادر و اعلام می‌شود. رای دیوان قطعی است. ح: شعبه 20 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 8909980900010152 با موضوع دادخواست آقای مهران گل بیدی به طرفیت شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار و امور اجتماعی و به خواسته اعتراض به نظریه مورخ 1386/05/31 به موجب دادنامه شماره 8909970902001036- 1389/08/23، مفاداً به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: در خصوص دادخواست آقای مهران گل بیدی به طرفیت شورای عالی حفاظت فنی مبنی بر ابطال رای مورخ 1386/05/31 شورای عالی حفاظت فنی و تایید سخت و زیان آور بودن حرفه و مشاغل شاکی با عنایت به محتویات پرونده و پاسخ رسیده از مشتکی عنه طی لایحه شماره 76855 - 1389/08/12 که اعلام کرده اند کمیته استانی ماده 8 آیین‌نامه اجرایی قانون ماده واحده اصلاحی تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی و شغل و حرفه شاکی رای سخت و زیان آور تشخیص داده است لیکن شورای عالی حفاظت طبق آیین منسوخ به موجب قانون مزبور در تاریخ 1384/12/24 حکم به مردود بودن تقاضای سخت و زیان آور بودن مشاغل و حرفه شاکی اعلام کرده است که توجهاً به ماده واحده فوق الذکر تنها مرجع صالح تشخیص و تطبیق کار و مشاغل سخت و زیان آور را کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی قرار داده، این که شورای مزبور نیز در جلسه مورخ 1386/05/31 حاکمیت قانون اصلاح مصوب سال 1380 مجمع تشخیص مصلحت نظام را پذیرفته است و از طرف دیگر مانع قانونی برای رسیدگی مجدد کمیته بدوی در ادوار مختلف وجود ندارد. علی هذا نظریه مورخ 1386/05/31 خارج از اختیارات قانونی بوده است حکم به وارد دانستن شکایت و ابطال نظر مورخ 1386/05/31 شورای عالی حفاظت فنی در مورد شاکی صادر و اعلام می‌شود و آراء کمیته های استانی لازم الاجراست. رای دیوان قطعی است. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت می‌کند.
رای هیات عمومی
اولاً: تعارض در مدلول آراء شعبه 18 با آراء شعب 19 و 20 دیوان عدالت اداری به شرح مندرج در گردش کار محرز است. ثانیاً: با عنایت به این که به موجب مواد 7 و 8 و جزء الف و ب ماده 9 آیین‌نامه اجرایی ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1380/12/22، مصوب 1385/12/26، سیاستگذاری کشوری کارهای سخت و زیان آور موضوع این آیین‌نامه و همچنین نظارت و هماهنگی بر فعالیت کمیته های بدوی و تجدیدنظر رسیدگی کننده به عهده شورای عالی حفاظت فنی است و تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان آور و رسیدگی به اعتراضات اشخاص بر عهده کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی قرار گرفته است، بنابراین اظهار نظر شورای عالی حفاظت فنی با توجه به ماده 7 قانون یاد شده در سال 1386 در مقام تجدیدنظر آراء کمیته های بدوی تشخیص مشاغل سخت و زیان آور استانی پس از تصویب آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور در سال 1385 خارج از حدود اختیارات شورای عالی مذکور است و آراء شعب 19 و 20 دیوان عدالت اداری مبنی بر وارد دانستن شکایت به لحاظ عدم صلاحیت شورای مزبور صحیح و مطابق مقررات تشخیص می‌شود. این رای به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری - محمدجعفر منتظری