صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1386/03/05
برگزار شده توسط: استان خوزستان/ شهر امیدیه
موضوع
خودداری زوج از اجرای صیغه طلاق خلع و مبادرت در مهلت مقرر
پرسش
اگر طلاق از نوع خلعی و مبارات باشد و زوج در مهلت مقرر از دادن طلاق خودداری کند آیا می‌شود براساس بند (ب) قانون تعیین مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش طلاق را جاری نمود؟
نظر هیئت عالی
نظر به این‌که مطابق بند (3) ماده 1145 قانون مدنی طلاق خلع و مبارات مادام‌که زن رجوع به عوض نکرده باشد، از موارد طلاق بائن است و طلاقی که وفق مواد 1146 و 1147 قانون مدنی واقع شود، طلاق خلع و مبارات بوده و مادام‌که زن رجوع به عوض نکرده باشد برای زوج حق رجوع نیست، چنان‌چه بعد از صدور حکم قطعی طلاق زوج از حضور در دفتر رسمی طلاق و اجرای صیغه طلاق خودداری کند بر مبنای بند (ب) ماده واحده قانون تعیین مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش، دادگاه زوج را احضار و در صورت امتناع از حضور و اجرای صیغه طلاق، مطابق قاعده الحاکم ولی‌الممتنع با رعایت جهات شرعی صیغه طلاق جاری خواهد شد و دادگاه دستور ثبت و اعلام آن را به دفتر ثبت طلاق صادر خواهد کرد.
نظر اکثریت
با توجه به این‌که طلاق خلعی نوعی از طلاقی می‌باشد که حاکم بنابر احراز شرایط خاص اصدار می‌کند. در صورتی‌که پس از صدور گواهی عدم امکان سازش زوج جهت اجرای صیغه طلاق حاضر نشود طبق بند (ب) ماده واحده قانون تعیین مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش قاضی صیغه طلاق را جاری نمی‌کند.
نظر اقلیت
بین موردی که خواهان طلاق مرد است با موردی که خواهان طلاق زن است باید فرق گذاشت، در صورتی‌که مرد جهت طلاق اقدام به طرح دعوا نماید و پس از صدور گواهی عدم امکان سازش حاضر نشود صیغه طلاق را جاری کند حاکم نمی‌تواند صیغه طلاق را جاری نماید ولی در صورتی‌که متقاضی طلاق زوجه باشد و در قبال کراهتی که از شوهرش دارد مَهرخود را بذل کند، زوج در قبال مهر بذل شده قبول می‌نماید که همسرش را طلاق دهد و گواهی عدم امکان سازش صادر شود در صورتی‌که برای اجرای صیغه طلاق حاضر نشود می‌توان طبق بند (ب) ماده واحده قانون تعیین اعتبار گواهی عدم امکان سازش اقدام کرد.
نظرهای ابرازی:
نظر اول: نمی‌توان در صورت عدم حضور زوج صیغه طلاق را جاری کرد زیرا این نوع طلاق‌ها دست مرد هستند که اگر خواست می‌تواند طلاق دهد و هم می‌تواند طلاق ندهد.
نظر دوم: مطابق قانون، اصل بر این است که طلاق در اختیار زوج است و در موارد استثنایی زوجه نیز می‌تواند تقاضای طلاق کند. (نظر در عسر و حرج بودن زوجه یا استنکاف زوج از پرداخت نفقه) تنها در این موارد و در صورت صدور گواهی عدم امکان سازش و استنکاف زوج مطابق بند (ب) ملزم می‌شود و در سایر موارد الزام زوج محمل قانونی ندارد و چنان‌چه مطابق بند (ب) زوج را ملزم کنیم نوعی تفسیر امر استنثایی است که زیبنده نیست.
نظر سوم: با توجه به این‌که با تصویب قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق در سال 1371 صدور گواهی عدم امکان سازش در هر مورد و حتی در صورت توافق زوجین برای طلاق لازم شناخته شده است، گواهی عدم امکان سازش به درخواست زن صادر می‌شود و می‌تواند به منزله حکم تلقی گردد تا شوهر مکلف به اجرای آن باشد و در صورت امتناع زوج از اجرای حکم، دادگاه به جای شوهر به طلاق و امضای دفتر مربوط اقدام نماید.
نظر چهارم: باید بین موردی که متقاضی طلاق زوج است با موردی که متقاضی زوجه است، فرق گذاشت اگر خواهان زوج باشد، در صورتی‌که پس از صدور گواهی عدم امکان سازش از دادن طلاق خودداری کند در این‌جا قاضی نمی‌تواند طبق بند (ب) قانون مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش صیغه طلاق را جاری کند ولی در صورتی‌که خواهان طلاق زوجه باشد، در صورت عدم مراجعه زوج جهت اجرای صیغه طلاق باید منطبق بند (ب) عمل کرد.