صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/02/29
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر بندر ترکمن
موضوع
احراز سوء نیت در جرائم عمدی قبل از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب 1392
پرسش
آیا با تصویب ماده 134 قانون مجازات اسلامی در سال 1392 تمامی جرائم عمدی نیازمند سوء نیت می‌باشد یا خیر؟ توضیحاً آیا جرائم مادی صرف از جمله صدور چک بلامحل یا نگهداری آلات صیادی بر روی وسیله نقلیه آبی در دریای خزر که تا قبل از تصویب قانون مجازات سال 1392 به صرف تحقق عنصر مادی بزه مربوط محقق می‌شده با تصویب ماده 144 قانون یادشده دیگر نیازمند عنصر معنوی هم برای تحقق می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
در جرایم مادی صرف رکن روانی مفروض است، این امر به معنای فقدان رکن روانی در این گونه جرائم نیست نتیجتا ًنظریه ابرازی در حد این استنتاج تایید می‌گردد.
نظر اکثریت
با توجه به ماده 144 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که دارای 2 قسمت بوده و صرفاً در مقام بیان جرایم عمدی مطلق و جرایم مقید به نتیجه می‌باشد و ارتباطی به تعیین تکلیف در خصوص جرایم مادی صرف که اساساً نیاز به سوء نیت نمی‌باشد، در عنصر معنوی جرم نخواهد داشت؛ لذا وضعیت جرایم مادی صرف از جمله مسدودی چک بلامحل در قوانین موضوعه جدید تغییر یا تحولی نداشته است.
نظر ابرازی
ماده 144 قانون مجازات اسلامی به صورت کلی بیان نموده که در جرائم عمدی نیازمند سوء نیت مجرمانه می‌باشد، پس در جرائمی مثل چک بلامحل نیز علاوه بر عنصر مادی قصد مجرمانه صادرکننده چک بر اینکه از حساب امکان پرداخت به طلبکار وجود ندارد نیز می‌بایست وجود داشته باشد که این نظر با اصول و تفاسیر قانونی از جمله تفسیر به نفع متهم و ترجیح اشتباه در عفو بر مجازات نیز منطبق و سازگار می‌باشد. مضافاً قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 مجموعا به دنبال ایجاد نظم خاصی در قوانین موضوعه بوده که به تمامی قوانین دیگر در جای خود قابل تسری می‌باشد.