بررسی مجازات اشخاص حقیقی و حقوقی در صورت فوت کارگر حین کار به علت عدم رعایت نظامات و وقوع قتل غیرعمد

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/08/14
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر نائین

موضوع

بررسی مجازات اشخاص حقیقی و حقوقی در صورت فوت کارگر حین کار به علت عدم رعایت نظامات و وقوع قتل غیرعمد

پرسش

چنانچه حادثه حین کار واقع و منجر به فوت کارگر گردد و رابطه کارگر و کارفرمایی نیز محرز باشد، تعیین مجازات اشخاص اعم از حقوقی یا حقیقی در اتهام عدم رعایت نظامات منجر به قتل غیرعمدی (از باب عدم آموزش یا عدم نظارت بر کارگر و...) بر اساس ماده 616 قانون مجازات اسلامی باب تعزیرات یا مشمول موارد مرتبط با قانون کار (نظیر ماده 91، 171، 176 قانون کار یا قوانین دیگر می‌باشد؟ (ماده 688 قانون آئین دادرسی کیفری، ماده 143 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392).

نظر هیئت عالی

نظریه مشورتی شماره 1145 مورخ 98/7/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه به شرح زیر مورد تایید اعضای هیات عالی است.
بزه قتل غیر عمدی کارگر ناشی از عدم رعایت نظامات دولتی از سوی کارفرما مطابق مواد 171، 95 و 176 قانون کار مصوب 1369 واجد جنبه عمومی بوده و مرتکب (کارفرما) علاوه بر مجازات تعزیری مطابق ماده 176 این قانون، به پرداخت دیه در حق اولیای دم در صورت مطالبه، وفق مواد مربوطه در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و از جمله بند «پ» ماده 291 و ماده 462 این قانون محکوم خواهد شد. ضمناً چنانچه مرتکب بزه فوق‌الذکر افرادی غیر از کارفرما باشند، مرتکب از حیث تعیین مجازات تعزیری مشمول مقررات ماده 616 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 خواهد بود. بدیهی است که در مورد مجازات اشخاص حقوقی باید مطابق مواد 20 و 143 و تبصره ماده 14 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 اقدام گردد.

نظر اکثریت

در فرض سوال اعم از اینکه کارفرما شخص حقیقی یا حقوقی باشد، نظر به اینکه عنوان مجرمانه جرم از قانون کار گرفته می‌شود و موضوع مشمول مقررات ماده 5 قانون کار می‌باشد و مطابق ماده 91 آن قانون کارفرمایان و مسئولان موضوع قانون مکلف به حفاظت فنی برای تأمین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کارند و چنانچه حادثه‌ای منجر به فوت حادث گردد، با توجه به اینکه قانون کار نسبت به قانون مجازات اسلامی خاص می‌باشد و قانون مجازات که عام موخر است نمی‌تواند مخصص خاص مقدم باشد لذا در خصوص جنبه عمومی مجازات به استناد مواد 91 - 171 - 176 قانون کار تعیین محکومیت می‌گردد.

نظر اقلیت

با عنایت به تبصره ماده 616 قانون مجازات اسلامی تعزیرات 1375 که مقررات ماده مذکور را فقط شامل قتل غیرعمد در تصادف رانندگی نمی‌داند و اینکه قانون‌گذار در مقام بیان بوده است، لذا در خصوص اشخاص حقیقی مشمول قانون کار به استناد ماده 616 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375حکم صادر می‌گردد و در خصوص اشخاص حقوقی مستنداً به ماده 20 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 حکم صادر می‌گردد.