تاریخ نظریه: 1395/10/22
شماره نظریه: 7/95/2701
شماره پرونده: 59-7/1-185
استعلام:
احتراماً با توجه به اینکه بر اساس مواد 946 و948 قانون مدنی اصلاحی 87 زوجه از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می‌برد و هر گاه ورثه از ادای قیمت امتناع کنند زن می‌تواند حق خود را از همین اموال استیفاء کند حال چنانچه قبل از تقسیم ترکه و پرداخت قیمت اموال غیرمنقول به زوجه برخی از ورثه یا اشخاص ثالثی بدون رضایت زوجه اموال غیرمنقول ترکه را تصرف نمایند زوجه مستحق دریافت اجرت المثل منافع از متصرفین و یا حق درخواست خلع ید متصرفین را به اعتبار سهم الارث خود دارد یا خیر؟ مستدعی است که نظر مشورتی خود را جهت بهره برداری اعلام نمایند.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
مطابق مادّه946 (اصلاحی 6/11/87) قانون مدنی« زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد. در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می‌باشد». بنابراین زوجه از یک هشتم یا یک چهارم قیمت عرصه واعیان ارث می‌برد وچون اجرت-المثل به عرصه و اعیان تعلق می‌گیرد، لذا تا زمانی که زوجه مالک عین عرصه و اعیان نشده است و فقط مالک قیمت آن است، نمی‌تواند اجرت‌المثل مطالبه نماید. بدیهی است هر زمان سایر ورثه بخواهند قیمت یک هشتم یا یک چهارم عرصه و اعیان را به زوجه بدهند، باید قیمت روز آن را به زوجه پرداخت نمایند و در صورتی که ورثه از پرداخت قیمت سهام زوجه خودداری نمایند ویک هشتم یا یک چهارم عرصه و اعیان به زوجه تعلق گیرد، مستحق مطالبه اجرت‌المثل از تاریخ تعلق خواهد بود.