صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/06/06
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر ساری
موضوع
بررسی مسئولیت شرکت حمل و نقل
پرسش
صاحب کالا پس از تخلیه کالا از کشتی، کالا را تحویل یک شرکت حمل و نقل می‌دهد. شرکت حمل و نقل یاد شده نیز با به‌کارگیری یکی از رانندگان، کالا را به وی سپرده تا به مقصد مورد نظر حمل نماید، کالای مورد نظر از سوی راننده یاد شده به محل نامعلوم حمل می‌گردد. در پرونده مشخص گردید راننده کامیون با سرقت اسناد و پلاک خودروی کامیون دیگر، خود را به جای مالک وسیله نقلیه دارای پلاک و اسناد ارائه شده، قلمداد و کالا را به مقصد مورد نظر خود می‌برد. صاحب کالا دادخواستی به طرفیت شرکت حمل و نقل تقدیم می‌دارد. به نظر شما:
الف: مسئولیت پرداخت قیمت کالا متوجه شرکت حمل و نقل یاد شده میباشد یا راننده کامیون در صورت شناسائی یا هر دو؟
ب: صاحب کالا (مالک کالا) پس از 3 سال از وقوع این حادثه، دادخواست مطالبه قیمت کالا به مرجع صالح تقدیم، اما شکایت کیفری را 6 ماه پس از وقوع حادثه مطرح می‌نماید. به نظر شما موضوع، مشمول مرور زمان موضوع ماده 393 قانون تجارت میباشد؟
نظر هیئت عالی
در فرض سوال، شرکت حمل و نقل کالا و راننده کامیون مسئولیت تضامنی در قبال صاحب کالا دارند، گرچه طبق ماده 386 قانون تجارت، مسئولیت متصدی حمل و نقل، تعهد به نتیجه است و تحقق مسئولیت مدنی جبران خسارت مبتنی بر نظریه فرض تقصیر است و راننده مقصر از باب غصب نسبت به پرداخت خسارت (عین یا مثل یا بهای کالا) در قبال صاحب کالا دارای مسئولیت تضامنی میباشد و با توجه به ماده یک قانون آیین دادرسی مدنی که دعاوی بازرگانی را نیز مشمول مقررات و تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی دانسته و مرور زمان پیش‌بینی نشده است؛ بنابراین مرور زمان موضوع ماده 393 قانون تجارت جاری نمی‌شود.
نظر اکثریت
در خصوص مسئولیت امین در قانون مدنی و تجارت به آن اشاره شده است. در قانون مدنی، اصل بر عدم مسئولیت امین میباشد مگر اینکه تعدی یا تفریط کرده باشد و بر عکس بر اساس قانون تجارت، اصل بر مسئولیت امین میباشد مگر اینکه ثابت نماید مرتکب تقصیر نشده است. در این خصوص قانون تجارت حاکم میباشد به لحاظ اینکه دعوی به طرفیت شرکت حمل و نقل طرح گردید و صرفاً در چهارچوب دادخواست دادگاه رسیدگی می‌کند و بر اساس قرارداد موجود فیمابین شرکت و خواهان بوده و راننده متواری، قرارداد با خواهان ندارد و احکام قانون مدنی بر وی بار می‌گردد و همچنین بر اساس رای وحدت رویه شماره 29 سال 63 در انتهای آن آمده، نماینده تجاری مسئولیت دارد، راننده نماینده نیست و بر اساس مواد 386 و 387 و 388 قانون تجارت صاحب کالا (خواهان) می‌تواند صرفاً به طرفیت شرکت حمل و نقل طرح دعوا نماید و در خصوص شق دوم، با توجه به اینکه شکایت کیفری مطرح گردید مرور زمان را شکایت کیفری قطع می‌نماید.
نظر اقلیت
مسئولیت به عهده شرکت حمل و نقل میباشد به لحاظ اینکه مسئولیت و ید شرکت، ید ضمانی است و علاوه بر شرکت، راننده خاطی هم در صورت شناسائی، مسئولیت دارد. النهایه خواهان می‌تواند به طرفیت شرکت حمل و نقل و راننده اقامه دعوا نماید. در خصوص شق دوم سوال: مرور زمان در قانون تجارت با توجه به ماده یک قانون آئین دادرسی مدنی مصوب 1379 که دعوی بازرگانی را مشمول آن می‌داند و در قانون فوق‌الذکر مرور زمان قید نشده است؛ یعنی مرور زمان ندارد و می‌تواند علیه شرکت حمل و نقل طرح دعوا نماید.