صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/02/10
برگزار شده توسط: استان همدان/ شهر قروه در جزین
موضوع
اثر عدم اعتراض خوانده به بهای خواسته در اجرای ماده 61 و بند (4) مواد 62 و 63 قانون آیین دادرسی مدنی
پرسش
آیا در صورت عدم اعتراض خوانده به بهای خواسته در اجرای ماده 61 و بند (4 (مواد 62 و
63 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه رأساً میتواند هزینه دادرسی را بیش از میزان خواسته
بگیرد یا خیر؟
نظر هیئت عالی
به موجب ماده 61 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های
عمومی و انقلاب در امور مدنی بهای خواسته از نظر هزینه دادرسی و امکان
تجدیدنظر خواهی همان است که در دادخواست قید شده است. نظر به اینکه بند (12 (ماده
3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت مصوب 1373 صرفاً از نظر هزینه دادرسی در
دعاوی مالی غیر منقول و خلع ید از اعیان غیر منقول مقرر کرده که باید مطابق ارزش
معاملاتی املاک در هر منطقه تقویم و بر اساس آن هزینه دادرسی پرداخت شود و با توجه
به اطلاق بند (4 (ماده 62 قانون آیین دادرسی مدنی، بهای خواسته جز در مواردی که مورد
اعتراض خوانده قرار نگیرد قابل تغییر نیست. بدیهی است در صورت حصول اختلاف تا
اولین جلسه دادرسی دادگاه با ارجاع امر به کارشناسی بهای خواسته را تعیین خواهد کرد.
نظر اکثریت
چون قوانین مربوط به آیین دادرسی مدنی و کیفری از قوانین آمره محسوب میشود لذا
لازمالاتباع است و نمیتوان از آن سرپیچی کرد. بنابراین، بدون ایراد خوانده و اختلاف بین
اصحاب دعوا دادگاه نمیتواند رأساً خواسته را ارزیابی و هزینه دادرسی اخذ کند و اگر
اختلاف شود و یا دعوای خلع ید از اعیانی غیر منقول یا دعاوی خاص غیر منقول باشد دادگاه
طبق بند (2 (ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت مصوب 1373 در شروع رسیدگی
با تعیین کارشناس خواسته را ارزیابی و هزینه دادرسی را اخذ میکند و قبل از اخذ هزینه نمیتواند وارد رسیدگی شود.در هر صورت اگر به علت اختلاف احتساب دعوا ارزیابی شود
در مراحل بعدی رسیدگی و صلاحیت موثر خواهد بود ولی اگر اختلاف نشود در قابل تجدید
نظر بودن یا نبودن و یا صلاحیت دادگاه میزان، تقویم خواهان در دادخواست است.
نظر اقلیت
دادگاه میتواند رأساً بدون اعتراض خوانده هزینه دادرسی را پس از ارزیابی خواسته به لحاظ
اینکه حق دولت محسوب میشود، دریافت کند و از موارد نقص پرونده است و قبل از
پرداخت هزینه دادرسی دادگاه نمیتواند وارد رسیدگی شود. بند (12 (شق ج ماده 3 قانون
وصول برخی از درآمدهای دولت سال 1373 به موضوع اشاره دارد.