تاریخ نظریه: 1402/11/10
شماره نظریه: 7/1402/495
شماره پرونده: 1402-186/1-495ک
استعلام:
با عنایت به ماده 103 قانون مجازات اسلامی و اصل غیر قابل گذشت بودن جرایم و عدم تصریح ماده 104 قانون مارالذکر و ماده 11 قانون کاهش حبس تعزیری در خصوص بزه «پخش مطالب خلاف واقع» مقرر در بند 11 ماده 6 قانون مطبوعات که تبصره 2 ماده مذکور آن را مستوجب مجازات ماده 698 قانون مجازات اسلامی تعزیرات دانسته است، آیا جرم مذکور قابل گذشت می‌باشد؟
لازم به توضیح است:
1- آن اداره کل در خصوص بزه نشر اکاذیب رایانه‌ای موضوع ماده 746 تعزیرات، در دو نظریه 7/98/589 مورخ 1398/10/04 و 7/99/145 مورخ 1399/03/19 به قابل گذشت بودن آن جرم عقیده داشته است. حال با توجه به استدلال به کار رفته در دو نظریه مذکور مبنی بر «الغای خصوصیت رایانه‌ای و مخابراتی بودن» آیا در جرم مذکور نیز، مطبوعات و نشریات الکترونیکی خصوصیت و موضوعیت ندارد و مانند جرم مرجوع‌الیه و مادر خود قابل گذشت محسوب می‌شود؟
2- با توجه به ابعاد، جوانب و آثار مطبوعات و رسانه‌ها بر افکار عمومی، در پاسخ به سوال توجه ویژه گردد.
3- عقیده به قابل گذشت بودن بزه نشر مطالب خلاف واقع، موجب خلع سلاح دادستانی و هیات نظارت بر مطبوعات در اعلام جرم‌ها خواهد بود.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
آنچه در بند 11 ماده 6 قانون مطبوعات اصلاحی 1379 مقرر شده است «پخش شایعات و مطالب خلاف واقع یا تحریف مطالب دیگران» است که در واقع نشر اکاذیب از طریق مطبوعات می‌باشد و مجازات متخلف، طبق تبصره 2 ماده 6 قانون پیش‌گفته، بر اساس ماده 698 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 تعیین می‌شود و با توجه به اینکه جرم موضوع این ماده طبق ماده 104 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399 قابل گذشت است و موضوع جرایم آن نیز «نشر اکاذیب» است در نتیجه جرم موضوع بند 11 ماده 6 قانون مطبوعات جرم قابل گذشت محسوب می‌شود. لازم به ذکر است که نشر اکاذیب موضوع ماده 746 قانون مجازات اسلامی الحاقی 1388 با عنایت به استدلالی که در صدر نظریه مشورتی شماره 1395/99/07 مورخ 1399/10/07 این اداره کل بیان شده است، جرم غیر قابل گذشت می‌باشد و وصف قابل گذشت بودن ماده 698 قانون مجازات اسلامی 1375 به جرم نشر اکاذیب موضوع ماده 746 پیش‌گفته تسری ندارد.