صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/08/08
برگزار شده توسط: استان کهگیلویه و بویراحمد/ شهر دهدشت
موضوع
ترتیب اثر دادن دادگاه واجد صلاحیت به تحقیقات دادسرا پس از صدور قرار عدم صلاحیت توسط دادگاه اولیه فاقد صلاحیت
پرسش
در خصوص پرونده ای در دادسرای (الف) تحقیقات مقدماتی انجام و قرار جلب به دادرسی صادر و با کیفرخواست به دادگاه (الف) ارسال می‌شود؛ دادگاه (الف) در این خصوص قرار عدم صلاحیت صادر و پرونده به مرجع صالح (دادگاه ب) ارسال می‌گردد، آیا دادگاه صالح (دادگاه ب) به تحقیقات انجام شده در دادسرا (الف) ترتیب اثر می دهد یا باید پرونده جهت تحقیقات مقدماتی به دادسرای حوزه دادگاه (ب) ارسال گردد؟
به سوال مذکور در خصوص دو فرض عدم صلاحیت محلی و عدم صلاحیت ذاتی پاسخ داده شود.
نظر هیئت عالی
البته در این مورد دو نظریه ابراز شده است به موجب یک نظر صدور قرار عدم صلاحیت از مرجع غیر صالح موجب بی اعتباری اقدامات تحقیقی و تعقیبی انجام شده توسط آن مرجع می‌شود، طبق نظر دوم تشخیص اعتبار اقدامات مرجع غیرصالح به مرجع جدید است در صورتی که اقدامات را مطابق قانون تشخیص دهد با تایید آنها به رسیدگی ادامه می دهد البته در صورت صدور کیفرخواست و ارسال به دادگاه طبق این نظر مرجع جدید باید مجددا مبادرت به صدور قرار جلب به دادرسی و صدور کیفرخواست نماید. در صلاحیت نسبی و محلی نظر دوم صرفاٌ حاکم است و در آموزه های حقوقی مخالفی ندارد.
نظر اکثریت
قواعد مربوط به صلاحیت از قواعد آمره می‌باشد و نمی توان خلاف آن عمل نمود و با توجه به مواد 116 و 117 و بند پ ماده 434 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 و با توجه به اینکه صراحتاً در ماده 117 قانون مذکور قید گردیده در صورت عدم صلاحیت و کشف جرم یا دستگیری متهم در حوزه ای دیگر بازپرس تحقیقات و اقدامات مقتضی را انجام و در صورت لزوم قرار تأمین نیز صادر می‌گردد و پرونده با صدور قرار عدم صلاحیت به دادسرای صالح ارسال می‌گردد و با توجه به دلایل دیگری از جمله اینکه ممکن است دادسرای حوزه دادگاه صالح (ب) در خصوص موضوع پرونده (که در دادسرا (الف) قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست صادر گردیده اعتقاد به قرار منع تعقیب داشته باشد و یا اینکه به نظر دادگاه حوزه صالح (ب) تحقیقات انجام شده در دادسرا (الف) نقص داشته باشد که با توجه به موارد مذکور و مواد مورد استناد نمی توان به تحقیقات انجام شده (قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست) ترتیب اثر داد و پرونده میبایست با رعایت قواعد صلاحیت به دادسرای حوزه دادگاه صالح (ب) ارسال و اقدامات لازم در مرجع صالح انجام می‌گیرد. به عبارت دیگر قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست صادره برای دادگاه (ب) فاقد اعتبار می‌باشد.
نظر اقلیت
در خصوص صلاحیت محلی با توجه به مفاد مواد 117 و 118 از ق. آ. د. ک. تحقیقات بعمل آمده توسط مرجع غیر صالح واجد اعتبار بوده و دادگاه (ب) می بایست به جهت جلوگیری از اطاله دادرسی به قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست صادره ترتیب اثر داده و بر اساس آن رسیدگی نمایند و در صورت لزوم تکمیل تحقیقات، با اعلام نقص به دادسرای در معیت خود اقدام خواهد نمود.
لکن در خصوص صلاحیت ذاتی با توجه به تشریفات خاصی که جهت رسیدگی به اینگونه جرائم مقرر شده است و آئین دادرسی به آن در برخی جرائم متفاوت بوده به نظر می‌رسد که می بایست تحقیقات مقدماتی و رسیدگی صرفاً از ناحیه مرجع صالح به عمل آید و لذا آن دسته از تحقیقات به عمل آمده توسط مرجع غیرصالح فاقد اعتبار می‌باشد، لذا قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست صادره قابلیت اعتبار برای مرجع صالح (دادگاه ب) را ندارد.