صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/08/12
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گالیکش
موضوع
دادخواست اثبات زوجیت از طرف دختر قبل از سن 13 سال
پرسش
آیا دادخواست اثبات زوجیت و ثبت ازدواج از ناحیه دختر قبل از سن 13 سال و ولی قهری وی به طرفیت زوج قابلیت رسیدگی و استماع دارد؟
نظر هیات عالی
در فرض سوال، بنا به مستنبط از ماده 1041 قانون مدنی، دادخواست اثبات زوجیت از ناحیه دختر بالغه رشیده که قبل از سن 13سالگی است و ولی قهری به طرفیت زوج قابلیت استماع و رسیدگی دارد.
نظر اکثریت
با عنایت به مقررات قانونی و وفق ماده 1041 قانون مدنی، نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی منوط به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت یا تشخیص دادگاه صالح می‌باشد و از طرفی مطابق تبصره ماده 1044 قانون مدنی ثبت این ازدواج نیز در دفترخانه منوط به احراز موارد فوق در دادگاه مدنی (دادگاه خانواده) می‌باشد لذا چنان‌چه ولی قهری دختر رضایت به ازدواج داشته باشد برای تشخیص مصلحت دختر می‌بایست به دادگاه مراجعه نماید و اگر اساساً راضی به ازدواج نباشد دختر می‌بایست به دادگاه مراجعه نماید و در این خصوص اظهار نظر گردد. به هر ترتیب برای دختر با سن کمتر از 13 سال اساساً ازدواج بدون نظر دادگاه وجاهت قانونی ندارد و مورد حمایت قانون نیست هرچند از لحاظ شرعی صیغه نکاح جاری شده باشد. بنابراین چنین دعوایی تا رسیدن دختر به سن 13 سال تمام شمسی قابلیت استماع ندارد پس از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی در صورت طرح دادخواست می‌توان نظر دادگاه راجع به رعایت مصلحت را به گذشته تسری داد و آن را کاشف از رعایت مصلحت هنگام جاری شدن صیغه نکاح دانست و به دعوی مورد نظر رسیدگی نمود.
نظر اقلیت
آن چه از مقررات ماده 1041 قانون مدنی استنباط می‌گردد نظر دادگاه در تشخیص مصلحت دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی می‌باشد؛ لذا دعوی اثبات زوجیت با رضایت و اذن ولی قهری قابلیت استماع دارد و در این مقطع رسیدگی و اظهار نظر دادگاه را به زمان جاری شدن صیغه نکاح تسری می‌دهیم لیکن ثبت چنین ازدواجی مجوز قانونی ندارد و دعوی قابل استماع نمی‌باشد و از نظر فقهی نیز پدر و جد پدری بر نکاح بالغه رشیده ولایت ندارد و در صورت احراز رشد در دادگاه اساساً موردی برای عدم پذیرش دعوی اثبات زوجیت وجود ندارد.