بخش چهارم - حق تقدم عبور

از آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی
رعایت مقررات مربوط به حق تقدم عبور برای همه اجباری است، مگر در مواردی که به موجب مقررات خاص یا علایم و‌یژه راهنمایی و رانندگی خلاف این حکم داده شده باشد.
حق تقدم عبور وسایل نقلیه در تقاطع ‌ها و میدان‌ هایی که هیچگونه علامت و چراغ راهنمایی و رانندگی وجود نداشته ‌باشد، به ترتیب زیر است:
الف - در تقاطع هم ‌عرض اگر دو وسیله نقلیه‌ ای که روبروی یکدیگر در حرکتند بخواهند با هم وارد خیابان مجاور واحدی شوند، حق تقدم عبور با وسیله ‌ای است که به ‌سمت راست گردش می ‌کند.
ب - هرگاه دو یا چند وسیله نقلیه از دو یا چند راه مختلف به تقاطع هم عرض برسند، حق تقدم عبور با وسیله نقلیه ‌ای است که در طرف راست وسیله نقلیه دیگر قرار دارد.
پ - هنگام ورود به میدان ‌ها حق تقدم عبور با وسایل نقلیه ‌ای است که در درون میدان در حال حرکت هستند.
ت - در سه راه‌ ها حق تقدم عبور با وسیله نقلیه ‌ای است که به طور مستقیم و در سمت و مسیر مجاز حرکت می ‌کند حتی اگر عرض خیابانی که مسیر آن است از عرض راه تلاقی کننده کمتر باشد.
در برخورد راه اصلی با راه فرعی حق تقدم با وسیله‌ ای است که از راه اصلی عبور می‌ کند. رانندگانی که از راه فرعی وارد راه اصلی می ‌شوند، باید پیش از ورود به راه اصلی، در صورت لزوم توقف نموده و پس از رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیه ‌ای که در مسیر مجاز خود در راه اصلی و با سرعت مجاز عبور می ‌کنند، وارد این راه بشوند.
رعایت مقررات ماده (138) برای و‌سیله نقلیه‌ ای که از راه خصوصی یا شانه راه یا گاراژ یا کوچه یا تعمیرگاه و مانند آن‌ها به معابر عمومی و‌ارد می‌ شود نیز لازم است.
و‌سیله نقلیه‌ ای که در مسیر مجاز در حال حرکت است بر و‌سایل نقلیه متوقفی که در حال شرو‌ع حرکت به جلو یا عقب، گردش و یا دو‌ر زدن هستند حق تقدم عبور دارد.
در گذرگاه پیاده که چراغ راهنمایی و رانندگی نداشته باشد، حق تقدم عبور با پیادگان است.
در خیابان یا در تقاطعی که وسایل نقلیه روبروی یکدیگر حرکت می ‌کنند، هرگاه وسیله ‌ای بخواهد گردش به چپ کند حق تقدم با وسیله نقلیه‌ ای است که مستقیم و در مسیر مجاز عبور می ‌نماید. در محل توقف (پارک) کنار خیابان حق تقدم با وسیله ‌ای است که ضمن حرکت به عقب مشغول توقف یا پارک کردن است.
در راه ‌هایی که مسیر حرکت وسایل نقلیه به علت وجود موانع ثابت اعم از وسایل نقلیه پارک شده، مصالح ساختمانی، اشیاء، عملیات عمرانی، حفاری و خرابی راه بسته ‌و یا برای عبور از مسیر مجاز کافی نباشد، حق تقدم عبور با وسایل نقلیه ‌ای است که مسیر عبور آنها باز یا سهم عبور بیشتری را دارا می ‌باشد.
در راه‌ های کوهستانی و یا راه‌ های شیب‌ دار با ویژگی ‌های مشابه راه ‌های کوهستانی که در آنها عبور از کنار وسایل نقلیه طرف مقابل غیرممکن و یا مشکل می ‌باشد، راننده‌ ای که در جهت سرازیری در حرکت است باید به کنار راه رفته و به ‌راننده ‌ای که در جهت سربالایی در حرکت است تقدم عبور بدهد.
تبصره -‌ در راه‌ های مسطح که دو طرف راه منتهی به کوه و پرتگاه می‌ باشد حق تقدم عبور با و‌سایل نقلیه‌ ای است که در طرف پرتگاه قرار دارند.
در راه‌ های مندرج در ماده (144) که در کنار آن جای توقف (پارک) یا شانه کافی وجود دارد به نحوی که راننده می ‌تواند با استفاده از آن به کنار برود و با استفاده از آن از عقب رفتن یکی از وسایل نقلیه جلوگیری کند، راننده واقع در جهت سربالایی باید با استفاده از آن به راننده واقع در جهت سرازیری اجاره عبور دهد. چنانچه یکی از دو وسیله‌ ای که می‌ خواهند از کنار یکدیگر عبور کنند به منظور امکان عبور، مجبور به عقب رفتن بشود، این عمل را باید وسیله ‌ای که در جهت سرازیری قرار دارد انجام دهد، مگر آنکه به طور آشکار انجام آن از سوی راننده واقع در جهت سربالایی آسانتر باشد.