صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/11/30
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رضوانشهر
موضوع
تقاضای صدور اجرائیه توسط خوانده در حکم فروش ماترک
پرسش
درپرونده تقسیم ماترک حکم بر فروش ماترک صادر شده و قطعیت یافته است. خواهان نسبت به درخواست صدور اجرائیه و اجرای حکم اقدامی نمی‌کند، آیا خوانده می‌تواند درخواست صدور اجرائیه نماید؟ در مرحله اجراچنانچه محکوم‌له پیگیر اقدامات اجرایی نشود تکلیف چیست؟
نظر هیئت عالی
با توجه به ماده 324 قانون امور حسبی، تقسیم ماترک از طریق فروش ترکه به عنوان تصمیم قضایی «حکم» شناخته شده؛ لیکن چون همه شرکا و اشخاص ذینفع تلقی می‌شوند و به لحاظ تحقق اعتبار امر مختوم، پس از قطعیت حکم تقسیم ترکه از جمله فروش آن، دیگر قابلیت طرح دعوی مجدد ندارد؛ بنابراین در صورت امتناع خواهان از صدور اجرائیه یا فروش ماترک و مال مشاعی، سایر اشخاص ذینفع از جملع خواندگان نیز حق درخواست فروش ملک از طریق مزایده و تقسیم بهای ناشی از آن را به نسبت سهم‌الارث بین وراث را دارند.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه تقسیم ترکه جزء امور ترافعی نیست بنابراین حکمی که صادر می‌شود بنفع کلیه اصحاب دعوی است و تقاضای صدور اجرائیه منحصر به خواهان نخواهدبود و اگر خواهان درخواست صدور اجرائیه ننماید خوانده این حکم که ذینفع می‌باشد می‌تواند تقاضای صدور اجرائیه نماید.ضمن اینکه مطابق اصل 40 قانون اساسی اشخاص نمی‌توانند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر قرار دهند. در صورت عدم پذیرش در خواست صدور اجرائیه از جانب خوانده یا تعقیب عملیات اجرایی توسط محکوم علیه چون موضوع از اعتبار امر مختومه برخوردار است خوانده نمی تواند چنین دعوایی را مجددا طرح کند و موجب اضرار به وی می‌گردد. بنابراین خوانده در فرض سئوال می‌تواند درخواست صدور اجرائیه نماید و در مرحله اجرا عملیات اجرایی را تعقیب کند. نظریه اداره حقوقی به شماره 7/10308 مورخه 81/8/15 نیز مبین همین استدلال است.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه در ماده 2 قانون اجرای احکام مدنی مقنن بیان داشته است اجرائیه بر حسب درخواست محکوم‌له صادر می‌شود، فلذا خوانده نمی‌تواند با توجه به صراحت قانون تقاضای صدور اجرائیه نماید و در مرحله اجرا نیز محکوم‌علیه نمی‌تواند پیگیر اقدامات اجرایی گردد.