تاریخ نظریه: 1396/04/31
شماره نظریه: 7/96/982
شماره پرونده: 639-1/186-96
استعلام:
چنانچه عاقله موضوع ماده 468 قانون مجازات اسلامی در طبقه اول وجود داشته ولی تمکن مالی نداشته باشد اعمال ماده 470 از همان قانون صحیح خواهد بود یا اینکه باید به عاقله در طبقات دوم و سوم مراجعه کرد به عبارت دیگر با وجود عاقله در طبقه اول ارث با وجود اعسار رجوع به طبقات بعدی وجاهت قانونی خواهد داشت.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
از نحوه بیان ماده 468 قانون مجازات اسلامی 1392 در مورد معرفی عاقله، معلوم است که مسئولیت عاقله در مقابل تعلق ارث قرار گرفته است؛ زیرا قانونگذار در این مورد گفته است؛ همه کسانی که در زمان فوت می‌توانند ارث ببرند، به صورت مساوی مکلف به پرداخت دیه هستند. با این وصف، با وجود عاقله ارث بر، نوبت به سایر طبقات نمی‌رسد و در صورت اعسار عاقله مسئول، برابر ماده 470 قانون مرقوم، دیه از بیت المال پرداخت می‌شود.